Kalasjnikovs tussen dubbele wanden

De sector transport en logistiek is interessant voor georganiseerde criminaliteit, lepelt de deskundige op. Dat is een publiek geheim. “Denk aan drugssmokkel, witwassen van geld en misbruik van legale diensten voor illegale doelen.”

Criminele organisaties hebben mensen nodig op spilplekken. Bijvoorbeeld bij de politie, de douane, haven, et cetera. “Corruptie en infiltratie is ook een probleem in Nederland”, zegt hij. “Overal bevinden zich corrupte ambtenaren en mensen bij rederijen bijvoorbeeld. Gelukkig is daar de laatste jaren meer aandacht voor.”

Regelmatig legt Van Loenhout bezoeken af in gevangenissen. Daar voert hij gesprekken met gedetineerden. “Zo vertelde een leider van een criminele organisatie onlangs aan mij: ‘Denk jij dat ik een lading die miljoenen euro’s waard is uit het oog verlies? Echt niet. Wij hebben overal ogen en oren, binnen alle organisaties en ook bij de overheid. En weet je waarom? Omdat die mensen er zelf beter van worden.”
Hij tekende ook het verhaal op van Leroy, die een transportbedrijf opzette voor een ‘vriend’ en containers met dubbele wanden nodig had. Daar werden automatische wapens in verstopt…. Van Loenhout schreef daarover op LinkedIn en post daar regelmatig interessante cases.

En de misdaad blijft niet zonder gevolgen. Bedrijven kunnen er financiële schade door oplopen, problemen krijgen met hun reputatie en last but not least werknemers kunnen in onveilige situaties terechtkomen. Dat gebeurde bijvoorbeeld bij een groothandel in fruit, waarbij criminelen dreigbrieven stuurden naar de directie. Later gingen ze achter personeelsleden aan. En werden twee huizen van medewerkers beschoten. x

Lees ook: De impact van NIS2 op de logistieke sector 

Gijzeling

Om criminaliteit te voorkomen stapt de adviseur zelf op diverse partijen af. De afgelopen tijd was hij regelmatig te gast bij wegrestaurant De Tweede Steeg in Amersfoort. Hij voerde gesprekken met de vrachtwagenchauffeurs die daar komen chillen. In totaal praatte hij met 250 tot 300 personen. “Dan merk je dat zeker 75% ervaring heeft met een vorm van criminaliteit. Denk aan lading- of brandstofdiefstal, beschieting met een automatisch vuurwapen, gijzeling van een chauffeur of gas in de cabine om de betreffende medewerker te verdoven. En iedereen kent wel iemand met wéér een ander verhaal.”

In het wegrestaurant deelt Van Loenhout goody bags uit met een QR-code. Die staat bijvoorbeeld op een drinkflesje of een bestekzakje. Als je de code scant kom je terecht op www.operatiezelos.nl, een game, speciaal voor vrachtwagenchauffeurs. Nadat je een (nep)mailadres hebt opgegeven, start een filmpje en klinkt dreigende muziek. Een politieman begint over drugscriminaliteit….. Volgens hem wil je daar echt niks mee te maken hebben! Nu komt een kantoormedewerkster in beeld. Zij ontvangt een spoedje via de mail van een onbekend bedrijf. Ze krijgt een onderbuikgevoel, maar haar collega stelt haar gerust… Vervolgens stuurt ze een chauffeur die in de buurt is, naar het adres om een container op te pikken. Het spannende verhaal gaat verder en als speler krijg je in de game steeds een keuzemogelijkheid voorgelegd. Wat doe je en wat merk je op? Welke auto’s en gezichten vallen je op? Op basis van de antwoorden die je als kijker geeft, gaat het filmpje een bepaalde richting op en krijg je concrete handreikingen om vervelende situaties te voorkomen.

Ook bedrijventerreinen vormen het werkveld van Van Loenhout. Daar werkt hij samen met beveiliging en het Regionaal Informatie- en Expertise Centrum, om te kijken wat daar speelt. Hij gaat er gesprekken aan met ondernemers over het gevoel en de beleving van veiligheid. “Zo werk ik aan vertrouwen en bewustzijn. Het gevolg is dat mensen eerder bereid zijn om kritieke of onveilige gebeurtenissen door te geven.”

Van Loenhout en collega’s geven hun ogen goed de kost. Een autobedrijf dat op woensdagmiddag bijvoorbeeld gesloten is, is bijzonder. “Een ondernemer kan natuurlijk op vakantie zijn, maar misschien is hier sprake van een dekmantelbedrijf? Zo kunnen beveiligingspartners gerichter contoleren en kun je het bedrijventerrein opschonen.”

Rotgevoel

Op een dag lucht een chauffeur in het koeltransport zijn hart bij Van Loenhout. Een tijdje terug vroeg zijn baas of hij een extra ritje wil rijden. Hij heeft toch financiële problemen? Buiten de tachograaf om, voor contant geld. De chauffeur gaat akkoord en vertrekt met een lege truck naar Zuid-Italië om daar drie pallets rijst op te halen. Bij het laden mag hij niet aanwezig zijn, en onderweg mag hij ook niet naar de lading kijken. De chauffeur houdt er een rotgevoel aan over.
“Wat er ook gebeurt: er is altijd een uitweg.” Meld misdaad anoniem is een optie. Dat kan telefonisch via 0800 7000 of online. Een andere mogelijkheid is het Team Criminele Inlichtingen: 088 6617734. Bij die mensen kun je in vertrouwen je verhaal doen en zij kunnen je gericht helpen. “En je kunt in een getuigenbeschermingsprogramma terechtkomen om je uit de criminele organisatie te halen. Ook als je niet altijd binnen de lijntjes hebt gekleurd.”

Acteurs

Weerbaarheidstrainingen voor ondernemers zijn een van de middelen die de adviseur gebruikt. Naast een theoretisch verhaal zet hij ook acteurs in, die met hun spel een levensechte beleving creëren. “Zo ervaren mensen hoe verleidelijk het is om ergens aan mee te doen, en hoe makkelijk je erin getrokken wordt.”

Een van de verhaallijnen is een medewerker van de Utrechtse binnenhaven die graag een blowtje rookt. Hij gaat in zijn bedrijfskleding naar de coffeeshop. “Daar zitten ook mensen uit criminele netwerken. Daarvoor ben jij een potentiële klant. Met je kleding geef je informatie prijs. Misschien heb jij informatie over planningssystemen? Je beschikt in elk geval over een toegangspas.”

Andere dilemma’s:  je weet dat een collega tegen betaling zijn bedrijfskleding en toegangspas soms uitleent. Hoe ga je daarmee om? Of wat doe je als je collega opeens lijkt te beschikken over heel veel geld? Voer je daarover een gesprek met een vertrouwenspersoon? “Veel bedrijven hebben die helemaal niet. En velen weten ook niet dat je misdaad anoniem kunt melden.”

Mensen kunnen ook onbewust deel uitmaken van een criminele organisatie, bijvoorbeeld wanneer je kwetsbaar bent. “Iedereen heeft die momenten in zijn leven. Dan ben je vatbaar.” Leroy is daar een goed voorbeeld van.