30 jaar e-commerce: ‘Fair pricing zal straks de norm zijn’

E-commerce bestaat dertig jaar. Wat was voor wie de aanleiding om met e-commerce te beginnen? Marlene en Ham duikt de geschiedenis in: “In Amerika vindt de eerste onlineaankoop plaats in 1994: een pizza bij The Pizza Hut. Steeds meer huishoudens beschikken over een pc met internetverbinding, dus het was wachten op de eerste retailer die online ging verkopen. Wie in Nederland de eerste webwinkel had, is lastig te bepalen. Er is geen betrouwbaar archief van webwinkels, maar het vermoeden is dat The 06 Computer Guide de eerste was. In 1995 komen er meer webwinkels: Wehkamp met een onlineveiling, Fleurop met bloemen en later volgen onlineboekverkopers als Boeknet, Bruna, ECI en bol.com.”

Sceptisch over online

Toch ging de ontwikkeling niet erg snel. Ten Ham: “In het begin waren ondernemers nog heel sceptisch over online verkopen. Het was zoeken naar de mogelijkheden en uitproberen wat wel en niet werkt. Aan het eind van de 20ste eeuw ziet de e-commercesector er een stuk professioneler uit. In het voorjaar van 2000 neemt de populariteit van onlinewinkelen toe door de opkomst van onlinemarktplaatsen en de doorbraak van iDeal. In 2022 is onlinewinkelen niet meer weg te denken uit het dagelijks leven. De coronapandemie heeft voor een versnelling gezorgd en veel meer mensen zijn gewend geraakt aan de onlinewereld voor het kopen van producten en diensten.”  

E-commerce duurzamer en veiliger

Thuiswinkel.org is opgericht op 20 december 2000. Het belangrijkste doel is om het vertrouwen in kopen op afstand te vergroten en het (ver)kopen makkelijker te maken. Ten Ham: “Thuiswinkel.org zet de komende tijd in op het duurzamer en veiliger maken van het onlineshoppen: responsible shopping. We helpen bedrijven in hun transitie naar een duurzamer model en gaan consumenten helpen om veiliger en duurzamer online te kopen. Dat doen we onder andere door met de markt te kijken naar een mogelijke toevoeging aan het bekende Thuiswinkel Waarborg. We bekijken nu hoe we als keten transparanter kunnen zijn en stappen kunnen zetten op het gebied van retouren, logistiek, verpakken en de circulaire economie.”

Hetzelfde geldt voor online vertrouwen. Er komen volgens Ten Ham steeds meer webwinkels en er gaan miljarden om in de onlinesector. Daarmee groeit ook de fraude en criminaliteit. Zowel bedrijven als consumenten moeten zich daar tegen wapenen met kennis en middelen, maar er ligt ook een grote rol voor de overheid en voor ons. We moeten samen werken aan een eerlijk internationaal speelveld, een goed functionerende arbeidsmarkt met flexibele basiscontracten en inzet op ontwikkeling van talent. Ook vragen we extra aandacht voor fraude en criminaliteit.”  

Omnichannelspeler

Door Covid-19 en de bijkomende lockdowns kwam onlinebestellen in een stroomversnelling. Dit gaf ook zware druk op de vervoerders, zij moesten opschalen en draaiden volumes die normaal gedurende de kerstperiode gedraaid worden. “Zo’n piek van enkele dagen rond Black Friday, Sinterklaas en Kerstmis is voor de vervoerders goed te plannen en op te vangen, maar je kunt je voorstellen wat er gebeurt als zo’n enorme toename in het aantal onlinebestellingen in één keer plaatsvindt. Die enorme coronapiek in bestellingen is inmiddels voorbij en het aantal onlinebestellingen is weer vergelijkbaar met voor corona. Welke kant het opgaat is moeilijk te zeggen, maar zeker is dat consumenten het onlinekanaal blijven gebruiken. Consumenten combineren online en offline. Het is voor retailers belangrijk om daar te zijn waar de klant is. De omnichannelspeler, degene die zowel online als offline aanwezig is, doen het op dit moment nog steeds het beste.”

Vooruitblik

Ten Ham stelt dat dertig jaar vooruitkijken in e-commerce bijna niet te doen is. “We hebben het dan over ontwikkelingen die we nu nog niet kennen en onlineshoppers die volledig ‘digital savvy’ zijn. Laten we kijken naar de generatie die dan aan het roer staat: ‘Generation Alpha’ – 2010-2025 – is veel meer gewend aan veranderingen, is flexibeler en is zeer goed opgeleid. Zij zijn gewend aan technologie die snel op hun impulsen reageert, wat ze waarschijnlijk ongeduldiger maakt. Tegelijkertijd zijn ze erg bezig met solidariteit en gelijkheid. Ik ga ervan uit dat over dertig jaar circulaire economie een feit is, dat we echt 100 procent verantwoord en veilig (online)shoppen. En dat iedereen in de keten krijgt wat diegene verdient, fair pricing moet de norm zijn.
Overigens verwacht ik nog wel een flinke onlinerevolutie met web 3.0. We zien nu al de opkomst van metaverses, en er gaat ongelooflijk veel geld in om. Zo kun je nu al in de metaverse concerten bezoeken, vergaderen maar ook winkelen. Over dertig jaar zal dit voor iedereen gewoon zijn. We zien nu al dat er veel mensen zijn die meer kleding bezitten in de virtuele wereld dan in real life. En dat mensen hun digitale persoonlijkheid en aanwezigheid minstens zo belangrijk vinden als hun echte leven. Welke kant zou dat opgaan? Leven we straks bijna volledig online? Of blijft het bij een mooie aanvulling op ons normale leven? Over dertig jaar weten we het.”