Door het wegvallen van gasaanvoer uit Rusland zijn de prijzen van gas en elektriciteit sterk gestegen. Transportbedrijven hebben te maken met de hoge prijs van hun belangrijkste energiedrager, dieselolie. In het verleden werden dieselprijsstijgingen vooral veroorzaakt door de duurdere ruwe aardolie, maar nu veroorzaakt vooral het wegvallen van aanbod van dieselolie uit Rusland de hoge prijzen.
Hoeveel de diesel gemiddeld duurder is hangt af van de periode die bekeken wordt (zie grafiek 2) en varieert van 29 procent in januari tot 52 procent in maart. De verschillen per maand verminderen: niet omdat de dieselprijs in 2022 daalde, maar omdat hij in 2021 geleidelijk steeg.
Prijzen voor diesel
De CBS-cijfers betreffen gewogen gemiddelde dagprijzen aan de pomp. Ze zijn afkomstig van Travelcard en betreffen transacties van vrijwel alle tankstations in Nederland. Deze daadwerkelijk betaalde prijzen verschillen van de adviesprijzen van de grote oliemaatschappijen. Transportbedrijven zullen meestal eigen afspraken hebben met leveranciers of gebruikmaken van brandstofkaarten, waardoor hun prijs sterk kan afwijken.
Hogere omzet transportsector
Volgens een CBS-bericht van 9 september lag de omzet van de transportsector in het tweede kwartaal 32 procent hoger dan het tweede kwartaal 2021. Voor wegtransportbedrijven was dat overigens 15,7 procent.
Betekent die hogere omzet meer activiteit en/of betere marges en dus voldoende mogelijkheden om de gestegen kosten op te vangen? Dat is een onjuiste conclusie. Wanneer stijgingen van brandstofkosten via de brandstofclausule worden doorberekend in de tarieven leidt dat meestal automatisch tot omzetverhoging. Een sterke, doorberekende kostenverhoging kan dan leiden tot een sterke nominale omzetverhoging, waaruit snel verkeerde conclusies getrokken kunnen worden.
Brandstofclausule
De dieselprijs lijkt nu iets te dalen, maar blijft dat zo? Niemand durft daar een uitspraak over te doen. Prijsvorming is afhankelijk van vraag en aanbod en dat aanbod is door de Russische oorlog verminderd. Er bestaat in ieder geval een ‘robuuste buffervoorraad’, equivalent van negentig dagen Nederlandse dieselconsumptie. Dat is nog exclusief de voorraad diesel bij het bedrijfsleven. Dat werd begin september duidelijk uit beantwoording van vragen uit de Tweede Kamer over de dieselvoorraad in Nederland.
De transportondernemer moet dus zo goed mogelijk blijven omgaan met de hoge dieselprijzen bijvoorbeeld door optimale planning, brandstofbesparing en het hanteren van een goede brandstofclausule. Maar het gaat ook om een goede communicatie met de opdrachtgever, die ook met eigen kostenstijgingen en misschien ook terugbetaling van ontvangen steun of uitgestelde belastingen te maken heeft.
