Hoewel 2050 een eind weg lijkt, roept evofenedex bedrijven op zich nu reeds voor te bereiden op de circulaire toekomst. “Als je naar de succesvolle voorbeelden kijkt, zie je dat het niet nodig is om alles eerst van A tot Z uit te dokteren bij de overstap naar een circulair businessmodel”, zegt beleidsadviseur milieu en veiligheid Elmar Otten van evofenedex. “De circulaire economie komt er sowieso aan. Dus ga aan de slag en leer, terwijl je ermee bezig bent, wat je moet doen en betrek heel de keten erbij.” 

Dit interview krijgt u cadeau van Transport & Logistiek. 
Voortaan alles lezen? 
Kies dan hier uw (online)abonnement!

Otten en de ondernemersvereniging waarvoor hij werkzaam is, realiseren zich terdege dat dit geen eenvoudige opgave is. Dat is de reden waarom evofenedex afgelopen najaar het Netwerk Logistiek binnen de Circulaire Economie oprichtte. “Bij onze vereniging zijn 15.000 bedrijven aangesloten”, geeft Otten aan. “Ik schat dat ongeveer 10 procent daarvan inmiddels met dit onderwerp bezig is. Dat betekent dat er al veel kennis hierover in de vereniging aanwezig is. Met dit netwerk willen we die samenbrengen, uitbouwen, delen en vooral concreet gaan toepassen. Door de verschillende retourstromen is de logistiek in een circulair bedrijfsmodel intensief en complex. Iedereen daarvoor zelf het wiel laten uitvinden, is zonde. Het is veel efficiënter en effectiever om hiermee gezamenlijk aan de slag te gaan.” 

Wat is circulariteit?

De eerste stap daarbij is helder maken wat circulariteit nu eigenlijk is. Bij dit begrip wordt uitgegaan van een wereld zonder afval. Dat wordt bereikt door de materialen van producten steeds opnieuw te hergebruiken. Op die manier vormen die de grondstoffen voor nieuwe producten. Otten: “De kunst van circulair ondernemen is om zo lang mogelijk de waarde van een product vast te houden omdat dit de minste energie en nieuwe grondstoffen kost. Daarbij gaat het onder andere om het onderhouden, repareren, opknappen en reviseren van producten en onderdelen en het hergebruiken van de grondstoffen waarvan ze gemaakt zijn. Daarmee zijn allemaal verschillende logistieke stromen verbonden met elk een eigen karakteristiek. Dat maakt het inrichten en organiseren van de logistiek veel complexer voor bedrijven dan nu in de lineaire economie het geval is.”

elmar otten circulariteit evofenedex
Elmar Otten: “Circulair ondernemen is een hot item. Er leven veel vragen bij onze achterban.”© evofenedex

 Ondernemers die hiermee al bezig zijn, stuiten daarbij op een aantal knelpunten, aldus Otten. “Met name bij het opzetten van een goede samenwerking in de keten, het kunnen beschikken over de juiste data – bijvoorbeeld over de staat en de locatie van producten – en het tegen acceptabele kosten organiseren van de retourlogistiek. Met het Netwerk Logistiek binnen de Circulaire Economie willen we ondernemers onder meer op die punten ondersteuning bieden.” 

Circulair businessmodel

Een blauwdruk voor de overgang naar een circulair businessmodel met bijbehorende logistieke stromen is er niet, geeft Otten aan. “Daarvoor zijn de verschillen tussen de diverse branches en ketens te groot. Maar dat wil niet zeggen dat er geen algemene lessen te leren vallen. ‘Get the system in the room’ was misschien wel de belangrijkste die naar voren kwam in de werkconferentie die we begin november, in samenwerking met vijf andere organisaties, bij ons in Zoetermeer gehouden hebben. Het betekent dat je, om succes te hebben, met heel de keten en andere stakeholders om de tafel moet zitten. Elke deelnemer moet daarbij intrinsiek gemotiveerd zijn en een urgent gedeeld belang voelen.” 

‘Ondanks dat er geen universele blauwdruk voor circulariteit is, kan een ondernemer wel veel leren van de ervaringen van anderen’

Elmar Otten, beleidsadviseur milieu en veiligheid bij Evofenedex

Met dat evenement in november, dat de naam ‘Logistiek beweegt de circulaire economie’ droeg, ging het nieuwe netwerk van evofenedex officieel van start. “Zeventig mensen deden er aan mee; een mooie mix van ondernemers, wetenschappers en beleidsmakers. Op het programma stonden onder andere lezingen van koplopers en hierin gespecialiseerde wetenschappers en een reeks werksessies waarbij concrete vragen van ondernemers en logistiek dienstverleners aan de orde kwamen.” 

Geen universele blauwdruk

Volgens Otten vervullen dit soort conferenties een belangrijke rol: “Ondanks dat er geen universele blauwdruk voor circulariteit is, kun je daar als ondernemer wel veel leren van de ervaringen van anderen. Bovendien zijn bepaalde ideeën mogelijk goed toe te passen in je eigen praktijk. Tijdens de bij ons gehouden bijeenkomst werd in kleine werkgroepen aan verschillende cases gewerkt. Bij een daarvan bracht een toeleverancier van de farmacie de wens in om de complexe gelaagde plasticfolies, die dagelijks worden gebruikt, te kunnen hergebruiken of recyclen. Wetgeving zit dit echter in de weg en daarnaast kiezen recycleaars liever voor ‘makkelijke’ plastics. In andere case ging het om een fabrikant van zoutstrooiwagens die aan een nieuw businessmodel werkt waarbij niet verkoop van het voertuig centraal staat, maar het berijdbaar houden van wegen. Om de voertuigen nog effectiever in te kunnen zetten is deze fabrikant afhankelijk van data over bijvoorbeeld het wegdek en verkeersdrukte. Met deze cases inspireerden die bedrijven andere deelnemers en kregen ze op hun beurt waardevolle input terug.” 

Community van evofenedex

“Het onderwerp circulair ondernemen zijn we nu ruim een jaar aan het verkennen”, vertelt Otten verder. “Daarbij merkten we dat het een hot item is. De grote belangstelling voor circulariteit en de vele vragen die er leven bij onze achterban, leidde tot de oprichting van dit netwerk. Behalve kennis verzamelen, delen en in de praktijk brengen willen we ook laten zien dat ondernemers de transitie naar een circulaire economie niet als een bedreiging moeten zien, maar juist als kans. De omvorming van de komende jaren biedt ondernemers enorme mogelijkheden. Dat geldt voor de handels- en productiebedrijven die wij vertegenwoordigen maar ook voor de logistieke sector. Het netwerk waarmee we nu van start zijn gegaan is in eerste instantie bedoeld voor onze eigen leden. Op termijn hoop ik het uit te bouwen naar een bredere community waarbij ook andere ondernemers welkom zijn.”

Lees ook: ‘Val in 2022 niet terug in logistiek = transport + opslag’