‘Infrastructuur heeft tot 2040 € 60 miljard extra nodig’

Het zijn 26 heel verschillende organisaties, met mobiliteit als gemene deler, die sinds 2016 de Mobiliteitsalliantie vormen. Dat gaat van het beroepsgoederenvervoer tot aan de Fietsersbond. In de alliantie vertegenwoordigt RAI Vereniging de fabrikanten en importeurs van wegvervoermiddelen. Oud-staatssecretaris en huidig kroonlid van de Sociaal-Economische Raad (SER) Steven van Eijck werd daar zeven jaar geleden algemeen voorzitter van. Sinds april van dit jaar vervult hij die functie ook bij de Mobiliteitsalliantie.

Omdat ze uiteenlopende groepen en belangen vertegenwoordigen zijn de bij de alliantie aangesloten organisaties het niet over alles eens. Over de noodzaak van forse structurele investeringen in de infrastructuur bestaat, getuige de op 18 oktober verstuurde brandbrief, geen verschil van mening. 

Als ik zie wie er allemaal bij de Mobiliteitsalliantie aangesloten zijn, gaat het niet alleen om investeringen in wegen. 
Van Eijck: “Nee, zeker niet. Wij pleiten voor een structurele investering van € 3 miljard extra per jaar tot 2040 in wegen, spoor, ov en fietspaden. En dat is exclusief de € 1 tot € 1,5 miljard die komende jaren extra nodig is voor het broodnodige onderhoud aan de infrastructuur. Vóór de brandbrief stuurden we al een voorstel voor de mobiliteitspassage van het nieuwe regeerakkoord naar de formerende partijen. Daarin staan zeven maatregelen. Samen vormen die een totaalpakket waarmee Nederland mobiel en bereikbaar blijft. Die variëren van flexibeler werk- en schooltijden tot aan het aanpakken van knelpunten in het wegennetwerk.”

Dat is veel geld gedurende een lange periode. Waarop zijn dat bedrag en die tijdsduur gebaseerd? 
“Op cijfers van het CBS, CPB en PBL, prognoses van de Integrale Mobiliteitsanalyse van het ministerie van IenW en afspraken uit het woonakkoord. Het CBS verwacht dat er tot 2040 ruim 1,5 miljoen Nederlanders bij komen en in het woonakkoord is afgesproken dat er tot 2030 1 miljoen woningen worden bijgebouwd. De vraag naar mobiliteit neemt daardoor flink toe. Die zie je terug in de groeiverwachting van de IMA. Daarin wordt, in het hoge groeiscenario, uitgegaan van een toename van tientallen procenten van het aantal verplaatsingen over de weg en met het openbaar vervoer. Voor het goederenvervoer over de weg is bijvoorbeeld de verwachting dat het vervoerd gewicht met 5 tot 27 procent gaat groeien. Op basis van al die data berekenden wij dat er tot 2040, ten opzichte van de huidige begroting, circa € 60 miljard extra nodig is voor infrastructuur.” 

Dat geld is niet alleen nodig om de net geschetste mobiliteitsgroei op te vangen, begrijp ik uit de brandbrief.
“Dat klopt. Die middelen zijn ook nodig om achterstanden weg te werken. In het afgelopen decennium is het budget voor infrastructuur afgeknepen. De vraag nam toe, maar de budgetten groeiden niet mee. Als je kijkt naar het percentage van het bruto binnenlands product dat naar mobiliteit gaat, is Nederland afgezakt naar de Europese middenmoot. We staan daarin nog onder Bulgarije en Polen. En dat is niet zonder gevolgen gebleven.” 

U doelt daarmee op de problemen met onder meer de Haringvlietbrug?
“Ja, bijvoorbeeld. En de A12, die negen dagen werd afgesloten dit najaar, de beperkingen voor het verkeer op diezelfde snelweg op de IJsselbrug bij Arnhem. Jarenlang is het ene gat met het andere gevuld en zijn de uitgaven als sluitpost gebruikt. Als dat niet verandert, heeft dat gevolgen voor de economische groei, het vestigingsklimaat, de welvaart en de logistieke hubfunctie van Nederland in Europa. Daarnaast heeft het een negatieve invloed op de woningbouwopgave en klimaattransitie. Want nieuwe wijken moeten wel bereikbaar zijn en er kan alleen massaal elektrisch en op waterstof gereden worden als daar voldoende laad- en tankinfrastructuur voor is.” 

Serieuze gevolgen noemt u. Is de urgentie daarvan naar uw mening nog onvoldoende doorgedrongen in Den Haag? 
“Ja en nee. Barbara Visser (demissionair minister van IenW, ES) pleit eveneens voor extra geld voor infrastructuur, maar gaat qua hoogte van de bedragen (ruim € 2 miljard, ES) minder ver dan wij zouden willen. Maar als je dan kijkt naar de plannen van het Rijk in de Nationale Omgevingsvisie, Novi, zie je dat er in de voor woningbouw beoogde gebieden maar half gekeken is naar de mobiliteitsbehoefte. Wel naar aansluiting op het ov en de aanleg van fietspaden, maar niet naar de goederen- en afvalstromen over de weg in die wijken. En zelfs niet naar wat het bouwverkeer nodig heeft aan infrastructuur. Dat was wel een ontluisterende constatering.” 

Dit interview krijgt u cadeau van Transport & Logistiek. 
Voortaan alles lezen? 
Kies dan hier uw (online)abonnement!

De brandbrief moet die urgentie duidelijk maken aan de formerende partijen. Heeft u al een reactie van hen gekregen? 
“Nee, en het is opmerkelijk hoe weinig er naar buiten komt (Transport & Logistiek sprak eind november met Steven van Eijck, ES). De onderhandelingen verlopen zo gesloten als een oester. Net als bij een broedende kip kun je de onderhandelaars nu beter niet storen. Wij hebben het punt van de infrastructuur duidelijk onder de aandacht gebracht en wachten de uitkomst af. Maar als ik zie hoelang het duurt, lijkt het meer op kippen die een oester proberen uit te broeden.” 

Wat gaat de alliantie doen als er in het nieuwe regeerakkoord, in haar ogen, toch te weinig aandacht is voor de infrastructuur?
“Dan gaan we ons onder meer richten op de leden van de Tweede Kamer en daarna op die van de Eerste Kamer. Maar laten we niet op de zaken vooruitlopen. Ik begrijp dat de intentie is om er voor de kerst uit te zijn, maar ook dat is inmiddels onzeker. Toch hoop ik het van harte, want ten aanzien van de urgente dossiers, zoals het stikstofprobleem, de woningbouwopgave en de infrastructuur, hebben we door die lange formatieperiode veel tijd verloren. Een nieuw kabinet zou daardoor een zeer welkom kerstcadeau zijn voor Nederland. En als er onder de ‘boom’ dan ook nog de broodnodige miljarden voor de infrastructuur liggen...”