Maar liefst 1 op de 8 vrachtwagenchauffeurs is te weinig taalvaardig, zo weet Geke van Velzen, directeur-bestuurder van Stichting Lezen en Schrijven, te melden. “Het gaat daarbij niet alleen om anderstaligen zoals veel mensen denken, maar ook om Nederlanders met een taalachterstand. Transport en logistiek is één van de sectoren net als bijvoorbeeld de bouw waar laaggeletterdheid veel voorkomt. Daarom zijn we blij met de samenwerking met Sectorinstituut Transport en Logistiek (STL), dat er veel aan doet voor de bedrijven. Een inspiratiebron voor andere sectoren! Voor individuele bedrijven kost de aanpak van laaggeletterdheid veel moeite, dus het is goed en slim dat STL dat doet.” Stichting Lezen en Schrijven zet zich ervoor in dat iedereen kan lezen, schrijven en rekenen. En kan omgaan met een computer of een smartphone. Daarnaast ondersteunt zij organisaties met scholing, onderzoek en lesmateriaal. 

Snel vaktermen leren

Er was al een algemene basisset van 250 hoogfrequente woorden in de Nederlandse taal over tien onderwerpen. Daar is nu een sectorgerichte set van 300 woordkaarten met plaatje en lidwoord bijgekomen, die veelvoorkomende woorden uit de logistiek bevat. Adviseur Trudy de Moel van Stichting Lezen en Schrijven heeft de woordkaarten voor de logistiek bedacht en ontwikkeld, samen met Mieke Damen en STL, die veel ervaring hebben in de logistiek. “Bedrijven zullen heel blij zijn met de kaarten, omdat zij er zelf mee aan de slag kunnen, bijvoorbeeld in taalgroepjes. De kaarten zijn verdeeld over zes thema’s met elk 50 woordkaarten. De thema’s zijn: veiligheid, werkwoorden, magazijn, wegtransport, heftruck en het werk. Het bijzondere is de handleiding, een boekje met sectorgerichte oefeningen op drie taalniveaus”, aldus De Moel. En met een voorwoord van Mieke Damen, die de tool met de woordkaarten ziet als een speelse manier om snel vaktermen te leren voor mensen die werken in de logistiek. “Leg de woordkaarten in de kantine neer. Het is een manier voor werkgevers om een stapje extra te doen om nieuw personeel aan het werk te krijgen.” 

Taalheldenprijzen

Stichting Lezen en Schrijven reikt elk jaar de taalheldenprijzen uit aan mensen en samenwerkingsverbanden die zich op een bijzondere manier inzetten om taalvaardigheden te verbeteren. Tijdens de uitreiking van de prijzen op 20 juni werden er in totaal vijf sets met woordkaarten uitgereikt, waarvan één set voor transport en logistiek. Directeur Lisette van Herk van STL nam tijdens de bijeenkomst de woordkaarten met onderwerpen in ontvangst. “Wat een bijzondere middag! Met heel veel taalhelden. Heel veel talenten. De trots spatte ervan af! En terecht”, zo liet zij na afloop weten op LinkedIn. 


STL-directeur Lisette van Herk kreeg uit handen van regiomanager Ester van der Wiel van Stichting Lezen en Schrijven de woordkaarten voor de logistiek uitgereikt.

Mooi hulpmiddel bij laaggeletterdheid

De woordkaarten voor de branche vindt Van Herk heel belangrijk: “Het is essentieel dat medewerkers de basisvaardigheden van het lezen beheersen om de veiligheid op de werkvloer te borgen. De gevolgen kunnen groot zijn als medewerkers veiligheidsinstructies niet goed kunnen lezen of niet snappen wat er precies op de boordcomputer of de telefoon staat. Gebrekkige taalbeheersing en miscommunicatie kunnen tot risicovolle situaties leiden. Er kunnen fouten worden gemaakt die het bedrijf tijd en geld kosten of veiligheidsrisico’s voor medewerkers opleveren. Natuurlijk wil je dat voorkomen. De sectorspecifieke woordkaarten zijn een mooi hulpmiddel daarbij.”

Basisvaardigheden

Bijna een kwart van de werkgevers die werknemers in dienst hebben die moeite hebben met digitale of taalvaardigheden geeft aan dat dit wel eens leidt tot belemmeringen bij het uitvoeren van werkzaamheden. Het gaat dan vooral om communicatieproblemen. De belangrijkste maatregel die werkgevers in de sector transport en logistiek nemen tegen problemen rondom taal- en ICT- vaardigheden is het persoonlijk uitleg geven of hulp bieden door collega’s (32 procent). Ongeveer een vijfde van de werkgevers laat de werknemer een taal- of ICT-cursus volgen. Deze cijfers zijn afkomstig uit de bedrijfsenquête transport en logistiek 2021 van STL.

Om zelfstandig mee te kunnen doen in de maatschappij en in de sector heb je vaardigheden nodig. Onder basisvaardigheden verstaan we lezen, schrijven, rekenen, digitale vaardigheden, spreken en luisteren. Werknemers zijn breder en duurzamer inzetbaar, zitten lekkerder in hun vel en laten zich makkelijker bijscholen, wanneer hun basisvaardigheden op orde zijn. De sector wil breed toegankelijk zijn. Iedereen is welkom. Wie beter leert lezen en schrijven, schept zelf de mogelijkheden om beter te functioneren en zich te blijven ontwikkelen. 


De oprichter van Stichting Lezen en Schrijven, H.K.H. Prinses Laurentien der Nederlanden, was uiteraard ook aanwezig bij de uitreiking van de Taalheldenprijzen.
Ondersteuning laaggeletterden

STL helpt bedrijven die laaggeletterdheid onder hun medewerkers willen terugdringen en hun medewerkers taalvaardiger willen maken. Al een aantal jaar maakt STL werkgevers hiervan bewust (hoe herken je signalen) en stimuleert hen hiermee aan de slag te gaan (hoe ga je het gesprek aan en waar vind je hulp). Op de website www.stl.nl/werkgevers/veilig-en-vitaal/tips/laaggeletterdheid-herkennen is de Factsheet Taalvaardigheid en Digitalisering Transport en Logistiek te vinden, net als informatie over het stappenplan voor de werkgever die te maken heeft met laaggeletterde medewerkers. 

Nuttig is verder de Toolkit Taal Werkt die het expertisepunt Basisvaardigheden heeft ontwikkeld. De opzet van de toolkit is ook voor de logistieke sector toepasbaar. De opbouw sluit aan bij het stappenplan van STL om laaggeletterdheid te herkennen, bespreken en aan de slag gaan. Op de webpagina www.lezenenschrijven.nl/aan-de-slag-met-taal-werkt vinden werkgevers tips, materialen en goede voorbeelden om aan de slag te gaan met de basisvaardigheden.

Tot slot is STL een weggeefactie gestart, waarbij tien sets woordkaarten inclusief een workshop te vergeven zijn. De eerste tien werkgevers die een mailtje sturen naar [email protected] met vermelding van ‘Woordkaarten’ in de onderwerpregel en de adresgegevens in de mail, ontvangen een gratis set van 250 kaarten t.w.v. € 49. Degene die daarbij zit, kan ook gratis deelnemen aan een workshop in de Week van Lezen en Schrijven in september.

Feiten en cijfers over laaggeletterdheid in de sector transport en logistiek:

  • 15 procent van de werkgevers in de sector schat in dat er laaggeletterde werknemers zijn in het bedrijf. In Nederland zijn er 2,5 miljoen laaggeletterden. Dat is 18 procent van alle mensen in Nederland, dus ongeveer 1 op de 6 mensen. Het probleem in T&L is vergelijkbaar met dat van Nederland.
  • Meer dan de helft van de laaggeletterden van 16 tot 65 jaar heeft Nederlands als moedertaal.
  • Meer ouderen dan jongeren zijn laaggeletterd.
  • 60 procent van de werkgevers in de sector transport en logistiek geeft aan dat vooral werknemers met een migratieachtergrond moeite hebben met de Nederlandse taal.
  • Meer dan een kwart geeft aan dm ,at het werknemers zijn met een Nederlandse achtergrond.
  • Het merendeel van de werknemers in de sector transport en logistiek (88 procent) zegt goed tot uitmuntend overweg te kunnen met de digitale middelen op het werk. Laaggeletterden hebben een grote kans op onvoldoende digitale vaardigheden.