Evofenedex wil dat politici bij klimaataanpak de balans in het internationale speelveld in het oog houden

Wanneer Transport & Logistiek met Bart Jan Koopman spreekt, sluit Nieuw-Zeeland zijn grenzen voor de rest van het jaar, gaan grote delen van Australië in lockdown en ligt in China de op twee na grootste haven ter wereld (Ningbo-Zhoushan) weken stil door één met Covid-19 besmette havenarbeider. “We zijn voorlopig niet klaar met corona”, zegt Koopman dan ook. Desondanks verwacht hij dat de wereldeconomie zich de komende tijd verder herstelt en die van Nederland zelfs een spurt zou kunnen maken. Die groei brengt weer andere uitdagingen met zich mee voor de handelsbedrijven, exporteurs en productiebedrijven die evofenedex vertegenwoordigt. Want er zijn bijvoorbeeld nu al meer vacatures dan werkzoekenden. Over corona, de krapte op de arbeidsmarkt, het klimaat, de stikstofcrisis en andere actuele thema’s laat Koopman in een vraaggesprek zijn licht schijnen. 

De import en export draaien al weer enige tijd volop. Is voor de meeste bij evofenedex aangesloten ondernemingen de coronacrisis voorbij? 
“Wij vertegenwoordigen bedrijven die actief zijn in meer dan driehonderd sectoren en ook qua omvang zeer verschillen; van de bakker op de hoek tot en met de grootste multinationals van het land. De verscheidenheid aan bedrijven die bij ons afgesloten zijn, is heel groot. Elke crisis kent winnaars en verliezers. Supermarkten, internetwinkels, chipproducenten en bouwmarkten draaiden bijvoorbeeld geweldige omzetten, terwijl onder andere de luchtvaart, reiswereld, horeca en evenementenbranche harde klappen kregen. On the whole lijkt het er gelukkig op dat het grootste gedeelte van onze leden de pandemie betrekkelijk goed is doorgekomen. Al is het bij sommige sectoren wel afwachten wat er gebeurt als de overheidssteun per 1 oktober stopt.” 

Hoe staat evofenedex tegenover het beëindigen van die steun? 
“Maatwerk is het denk ik het sleutelwoord als het daarover gaat. Je zou als overheid ruimte moeten blijven bieden aan ondernemers die nog last hebben van de disruptie die de coronacrisis heeft veroorzaakt in onder meer het containertransport, grondstoffentekort en personeelstekort. Geef ze bijvoorbeeld alsnog toegang tot financiële middelen als hun omzet met bijvoorbeeld meer dan 20 procent daalt. De naweeën van de crisis gaan langer duren dan dit najaar en het is nog niet te overzien hoe de komende winterperiode zal uitpakken. Het veranderen van kleurcodes door oplopende besmettingen in landen binnen en buiten Europa zal tenslotte ook weer gevolgen hebben voor bijvoorbeeld de reisbranche, de vervoerssector en exporterende bedrijven.” 

‘Door het virus zijn de supplychains wereldwijd ernstig verstoord geraakt. Die klap dreunt nog wel even door’

Bart Jan Koopman, directeur bij evofenedex

Van de naweeën die u noemt, hebben bijna alle branches hinder. Hoelang duurt dat nog, verwacht u? 
“Door het virus zijn de supplychains wereldwijd ernstig verstoord geraakt. Die klap dreunt nog wel even door. Bijna al onze leden hebben daar inderdaad op enige manier last van. Het drukt de marges en maakt het in bepaalde gevallen, door onder andere de uit de pan rijzende tarieven voor containers, onmogelijk om winstgevend te leveren. Ik denk dat die situatie nog wel tot half 2022 kan duren. Maar ook daarna zullen we nog last hebben van corona, vrees ik.” 

Van het virus zelf of van de naweeën van de crisis? 
“Van beide. In Europa is vaccinatiegraad hoog en in de VS en Canada onder meer ook, maar in al die regio’s stagneert de vaccinatiecampagne nu. En in grote delen van de wereld is men nog lang niet zo ver als hier. Zelfs niet in landen als Australië, Nieuw-Zeeland en Japan, zoals we door de recente maatregelen daar en bij de Olympische Spelen konden vernemen. En dan hebben we het nog niet eens gehad over Afrika. Daar moet het vaccineren in de meeste gebieden nog beginnen. Corona is daardoor voorlopig niet weg helaas. Met dat gegeven zullen we zo goed mogelijk moeten leren omgaan.” 

En wat betreft de gevolgen van deze pandemie? 
“Op veel vlakken zitten we daar eigenlijk nog middenin. Neem nu personenverkeer. Zakelijk reizen is naar veel bestemmingen nog moeilijk of onmogelijk. Met middelen als Zoom en Teams kun je veel ondervangen, maar lang niet alles. Bij bepaalde projecten is het noodzakelijk om ter plaatse te zijn. Voor het verwerven van internationale opdrachten en aantrekken van nieuwe klanten op andere continenten geldt dat, in veel gevallen, ook. Van de gevolgen daarvan kunnen bedrijven nog jaren last hebben.” 

Door corona verdwenen andere problemen naar de achtergrond. Het klimaat bijvoorbeeld. Inmiddels is dat weer een hot issue. Hoe staat uw vereniging tegenover de klimaatplannen van Eurocommissaris Timmermans? 
“Wij zijn het er helemaal mee eens dat er iets moet gebeuren. De overstromingen deze zomer in Zuid-Limburg en het klimaatrapport van de VN (het IPCC-rapport, ES) hebben ons weer stevig met de neus op de feiten gedrukt. Wij steunen het doel van Timmermans om ‘Parijs’ te halen, maar zetten vraagtekens bij sommige maatregelen. Zoals de stapeling van lastenverzwaringen bij het wegtransport. En neem nu de CO₂-heffingen aan de buitengrens van de EU. Die is bedoeld om oneerlijke concurrentie door bedrijven van buiten de unie tegen te gaan. Maar zoals de plannen nu zijn, is het risico groot dat bijvoorbeeld staalbedrijven daardoor uit Europa vertrekken. De productie vindt dan elders plaats, dus qua CO₂-uitstoot win je er wereldwijd niets mee – of verlies je er zelfs op – en het schaadt de Europese economie.” 

Timmermans houdt te weinig rekening met het internationale speelveld?
“Op bepaalde vlakken wel, ja. Bij de CO₂-heffingen, die ik net noemde, en ook bij de invoering van CO₂-belasting en het uitbreiden van de emissiehandel. Europa is geen eiland. Ik zou Timmermans en de nationale en Europese politici willen adviseren de balans in het internationale speelveld in het oog te houden en proberen landen als de VS en China aan boord te krijgen bij de klimaataanpak. Uiteindelijk is dit iets dat op wereldschaal opgelost moet worden. Dat is een gigantische uitdaging, alleen al door de moeizame verhouding tussen de VS en China, maar wel de weg die we op moeten gaan.” 

Het stikstofprobleem verdween eveneens tijdelijk uit het vizier. Nog altijd is dat niet opgelost. Wat is het effect daarvan? 
“Dat bouwprojecten niet doorgaan of vertraagd worden. Met name de wegenbouw heeft daar mee te maken. Het heeft een negatieve invloed op de bereikbaarheid en daarmee de economie. Een nieuw kabinet moet dit oplossen, maar dat is er nog altijd niet. Daardoor blijven belangrijke zaken liggen. Stikstof is er daar een van, maar ook de energietransitie, de woningmarkt, het hervormen van de arbeidsmarkt. Het staat allemaal stil. Ik roep de mensen in Den Haag dan ook dringend op eindelijk haast te maken met formeren.” 

‘Je ontkomt er niet aan om de beroepsbevolking aan te vullen met mensen van buiten de EU’

Bart Jan Koopman, directeur bij evofenedex

U noemt de arbeidsmarkt. De economie draait weer volop, maar het tekort aan arbeidskrachten kan dat herstel remmen. Wat is daar tegen te doen? 
“Het is een serieus probleem, dat ook al voor de coronacrisis speelde. Aan onder anderen vrachtwagenchaufeurs, warehousemedewerkers, ICT’ers en technisch personeel is natuurlijk al jaren een tekort. Het aantrekkelijker maken van beroepen, digitalisering, automatisering en robotisering kunnen een deel van het probleem oplossen, maar zeker niet alles. Je ontkomt er naar mijn mening op termijn niet aan om de beroepsbevolking aan te vullen met mensen van buiten de EU.” 

Speelt evofenedex zelf nog een actieve rol bij dit probleem?
“Jazeker. Door opleidingen aan te bieden en daarvoor, bijvoorbeeld bij de heftruck- en reachtruckopleidingen, actief mensen van buiten de sector te werven. Verder adviseren en begeleiden we leden bij om- en bijscholingstrajecten en stimuleren we hen om samen te werken en open te staan voor creatieve oplossingen, zoals het delen van personeel bij moeilijk in te vullen functies. Uiteindelijk geldt voor alle uitdagingen waarvoor we staan dat samenwerken de key is.” 

Hoe kijkt u ten slotte naar de nabije toekomst?
“Positief, maar wel met enig voorbehoud. Door alle net besproken uitdagingen en omdat corona ons duidelijk heeft gemaakt dat alles opeens heel anders kan zijn. Daarom houd ik het bij voorzichtig positief.”