TLN en RAI Vereniging kritisch over kabinetsplannen

Brancheverenigingen RAI en TLN vinden de Prinsjesdag-plannen en het nieuwe regeerprogramma tekortschieten. TLN zegt dat het kabinet 1,8 miljard euro mist in de begroting voor infrastructuur. RAI noemt de plannen op mobiliteitsgebied op alle fronten teleurstellend: zowel qua betaalbaarheid, duurzaamheid, verkeersveiligheid als bereikbaarheid.

Er is volgens TLN 1,4 miljard euro per jaar meer nodig voor het op peil houden van de infrastructuur dan nu door het kabinet is begroot. Dat extra geld voor beheer, onderhoud, renovatie en vervanging is dringend nodig, merkt Elisabeth Post, bestuursvoorzitter van TLN bezorgd op. “Als sector vragen wij om een plan om het achterstallig onderhoud in te lopen.”

Uit de plannen die tijdens Prinsjesdag bekend werden gemaakt, blijkt dat de komende regeerperiode jaarlijks 500 miljoen euro wordt uitgetrokken voor de aanleg van infrastructuur voor het ontsluiten van nieuwe woningbouwlocaties. “Het is daarnaast heel belangrijk om de bestaande bruggen, viaducten en wegen in goede staat te houden”, stelt Post.

Achterstallig onderhoud

TLN vreest dat er, als het rijk de aanpak en de financiën niet op orde krijgt, alleen maar meer achterstallig onderhoud ontstaat, waardoor er steeds vaker infrastructuurknooppunten plotseling zullen uitvallen. “Dan is de economische schade niet te overzien. De kosten van het uitvoeren van spoedreparaties en de financiële schade door verkeersinfarcten zijn uiteindelijk vele malen groter dan wat er nu nodig is voor onderhoud.”

Eerder dit jaar heeft de Algemene Rekenkamer berekend dat Rijkswaterstaat en ProRail tot en met 2037, 25 miljard euro extra nodig hebben om het hoofdwegennet en de spoorwegen in goede staat te houden. Dat is omgerekend ongeveer 1,7 miljard euro per jaar. Het kabinet stelt in de nieuwe begroting wel meer geld ter beschikking voor onderhoud en vernieuwing. Maar dat is nog steeds 1,4 miljard euro minder dan er volgens de Rekenkamer eigenlijk nodig is.

Einde levensduur

Post wijst erop dat Nederland de komende tientallen jaren voor de grootste onderhoudsopgave ooit staat om de infrastructuur te vernieuwen. Veel wegen, bruggen, viaducten en andere bouwwerken zijn namelijk aangelegd in de jaren ’60 en ’70 van de vorige eeuw. Deze zijn nu allemaal zo ongeveer tegelijkertijd aan het einde van hun levensduur.

Bovendien worden wegen en bruggen steeds zwaarder belast door de elektrificatie van het wagenpark waardoor er sneller slijtage optreedt. Zware regenval en droge zomers tasten het wegdek verder aan waardoor spoedreparaties vaker nodig zijn.

“Het moet een keer afgelopen zijn met al die spoedreparaties. Die zorgen voor een gigantische overlast,” waarschuwt Post. “Dat hebben we afgelopen jaren al veel te vaak gemerkt, zoals bijvoorbeeld bij de Haringvlietbrug (A29), de Wijkertunnel (A9), de Prinses Margriettunnel en het viaduct in de A7 bij Purmerend dat plotseling dicht moest. En dat is nog maar het topje van de ijsberg.”

Bij zulke calamiteiten gelden er vaak als eerste beperkingen voor het vrachtverkeer. Zo ging de brug bij Purmerend dicht voor vrachtverkeer. TLN ziet dat zulke beperkingen door geldgebrek voor het normale, reguliere onderhoud vaak veel te lang duren.

Uitstelgedrag

Naast TLN luidden ook gemeenten, ProRail en Rijkswaterstaat de afgelopen tijd al de noodklok over financiële tekorten op beheer en onderhoud. De hoeveelheid geld die beschikbaar is, is beperkt en zorgt volgens deze partijen voor uitstelgedrag. Precies daarom roept TLN het kabinet nu op om samen met andere infra-beheerders de tekorten in te lopen door het beheer en onderhoud planmatig en programmatisch aan te pakken.

Teleurstellend

Ook RAI Vereniging vindt de Prinsjesdag-plannen en het nieuwe regeerprogramma tekortschieten. Op mobiliteitsgebied is het op alle fronten teleurstellend. Investeren in innovatie ontbreekt, en dat ondergraaft de concurrentiekracht van de sector. Er is behoefte aan stabiel en voorspelbaar overheidsbeleid, zowel voor ondernemers als voor de consument.

Verder stelt RAI Vereniging dat er duidelijkheid moet komen over zero-emissiezones Vanaf 2025 mogen gemeenten zero-emissiezones invoeren, en drie van de vier grotere gemeenten doen dat ook. Het kabinet stelt voor om de zero-emissiezones uit te stellen. Het kabinet creëert hiermee verwarring. “”Zwalkend beleid”, zegt RAI-voorzitter Frits Bruggen. “Het kan niet zo zijn dat het Rijk daags voor de invoering nog veranderingen doorvoert. Ondernemers hebben geïnvesteerd. Nu is het een kwestie van doorzetten.” RAI Vereniging pleit al langere tijd voor duidelijkheid over aantal, datum en omvang van de zero-emissiezones en voor voldoende laadmogelijkheden.

Afbouw Nationaal Groeifonds

De innovatieplannen van het kabinet richten zich op de landbouw en deregulering voor het bedrijfsleven. Heel belangrijk, maar ook voor de mobiliteitssector is innovatie van groot belang. Er is nauwelijks een sector aan te wijzen waar in de afgelopen decennia zoveel innovatie heeft plaatsgevonden. Van Bruggen: “Innovatie is key. Niet voor niets investeren wij als sector in de Automotive Campus in Helmond. Maar voor innovatie en verduurzaming is stabiel stimuleringsbeleid nodig. De afbouw van het Nationaal Groeifonds staat daar haaks op. Hier is een vervolg op nodig.”

Europa

Ook Europa lijkt voor het kabinet minder belangrijk. Maar een deel van de innovatie gebeurt juist ook internationaal, op Europees niveau. Voor de automotive toeleveranciers is innovatie bijvoorbeeld de basis om de internationale afzetmarkt te kunnen blijven bedienen. Zonder die innovatie nemen andere buitenlandse toeleveranciers die posities over. We hoorden onlangs Mario Draghi in Europees verband juist pleiten voor het verhogen van de investeringen in innovatie om de economie sterker en concurrerender te maken. Dat moet Nederland zich aantrekken.”