Wij zijn er klaar voor’, luidt de boodschap van de truckfabrikanten bij de ingang van de Fokker Terminal in Den Haag. Hier vindt eind oktober het Zero Emissie Truck Debat van RAI Vereniging plaats.
Om te onderstrepen dat zij er inderdaad ‘klaar voor zijn’ tonen DAF, MAN, Mercedes-Benz, Nikola, Renault Trucks, Scania en Volvo Trucks een deel van hun elektrisch aanbod in de hangar van de voormalige Anthony Fokker School.
Voor de volgende stap, de grootschalige inzet van die vrachtwagens, ontbreken de juiste marktomstandigheden nog. De vervoerssector loopt tegen verschillende knelpunten aan, aldus RAI Vereniging. Met onder meer dit debat wil de belangenvereniging van fabrikanten en importeurs van auto's en tweewielers dit bij belanghebbenden en de politiek onder de aandacht brengen. 

Kip-ei-dilemma

Op het podium zijn alle betrokken partijen vertegenwoordigd: vervoerders, verladers, lokale en landelijke overheid, netbeheerders, milieubeweging en uiteraard de vrachtwagenfabrikanten. De sectie Zware bedrijfswagens van RAI Vereniging wordt voorgezeten door Michiel Kuijs, die verkoopdirecteur Europa bij DAF Trucks is.
Hij complimenteert zijn branche met de vooruitgang die zij geboekt heeft bij de ontwikkeling en productie van zero emissie trucks: “Elk merk heeft ze en met het uitbreiden van de actieradius naar 400-450 km is ook de range-discussie van tafel.” Daarmee hebben de OEM’s (original equipment manufacturers) het kip-ei-dilemma, dat het onderwerp elektrische trucks lang domineerde, doorbroken. Geruime tijd zeiden vervoerders niet op elektrisch over te kunnen stappen vanwege het gebrek aan aanbod. Fabrikanten gaven op hun beurt de geringe vraag op als reden waarom zij niet of nauwelijks elektrische trucks produceerden. 

Drempels slechten

Nu de ‘kippen’ aan de aanbodkant driftig aan het ‘leggen’ zijn, is alle aandacht gericht op de vraagkant. Wil daar ook een doorbraak ontstaan, dan zullen volgens Kuijs en RAI Vereniging eerst een aantal drempels geslecht moeten worden. Volgens hen is het voor vervoerders en verladers nog altijd moeilijk om elektrische trucks te integreren in hun logistiek.

Lees ook: ‘Zonnepanelen op dc’s kunnen overstap op elektrisch vrachtvervoer versnellen’

Dat heeft, aldus hen, met name te maken met: de inzetbaarheid, laadmogelijkheden en, ondanks de woorden van Kuijs, ook nog met de actieradius. Voor een succesvolle overgang naar zero emissie trucktransport moet het beleid, zo stellen zij, tevens ruimte bieden aan andere alternatieve aandrijftechnieken (waterstof, biobrandstoffen).
Daarvoor dient een adequate laad- en tankinfrastructuur te komen. Ook moet Nederland geen strengere milieunormen hanteren dan de Europese en is een consistent, landelijk en technologieneutraal beleid nodig. Daarbij bepalen voertuigfabrikanten zelf welke technieken zij daarvoor inzetten en moet de overheid meer geld vrijmaken voor subsidies en stimuleringsregelingen. 

Meer geld voor AanZET

In verband met subsidies valt de naam AanZET meerdere malen. Die Aanschafsubsidie Zero Emissie Trucks van 13,5 miljoen euro, werd dit voorjaar binnen enkele uren drie keer overtekend en werd later met 11,5 miljoen aangevuld.
Door de één, directeur duurzame mobiliteit Petrouschka Werther van het ministerie van IenW, uitgelegd als een groot succes. Want: vervoerders willen massaal vergroenen. Voor de ander, zoals fleetmanager Wim Roks van Simon Loos, een teken dat het subsidiebudget verre van toereikend is.
Tijdens het debat komt Werther hem enigszins tegemoet. Hij geeft aan dat er volgend jaar vermoedelijk weer 25 miljoen euro beschikbaar komt voor AanZET, terwijl daar eigenlijk maar 4,5 miljoen voor begroot is. 

Verschil van inzicht 

Het is tekenend voor de gemoedelijke sfeer. Over het doel zijn alle partijen het dan ook eens. Dat dit vanwege de schaarse middelen (geld, laadinfra, beschikbare stroom) alleen met samenwerking bereikt kan worden eveneens. Ook de zorgen over de bereikbaarheid van zero emissie voor kleine transportondernemingen worden breed gedeeld.
Over het tempo van de overgang is wel verschil van inzicht. Denk aan de precieze invulling van bepaalde zaken en de plek waar de rekeningen komen te liggen, Zo kijken vervoerders, verladers en truckfabrikanten vooral richting de overheid. Die moet, als partij die met financiële middelen en het scheppen van randvoorwaarden, over de brug komen.
De landelijke overheid, bij het debat vertegenwoordigd door plaatsvervangend directeur generaal klimaat en energie Michel Heijdra van het ministerie van EZK, schuift een deel van die rekening en beleidsopdrachten vervolgens weer door naar Brussel. 

Astronomische kosten

Naast ‘samenwerking’ noemen veel van de 160 deelnemers ook ‘laadinfrastructuur’ en ‘netcongestie’ als woorden die het debat samenvatten. In de presentatie van ceo Frank Binnekamp van netwerkbedrijf N.V Juva komen alle drie die begrippen samen. Hij beaamt dat het vol is op het elektriciteitsnet, maar benadrukt dat dit niet heel de dag zo is.
Het dusdanig verzwaren van het net, zodat alles wat straks elektrisch moet (vervoer, industrie, huishoudens) tegelijk kan draaien, is vanwege astronomische kosten geen optie volgens de netbeheerder. De oplossing zit hem vooral in het slim gebruikmaken van de netcapaciteit. Dat kan door bijvoorbeeld het massaal opladen van e-trucks om de drukte heen te organiseren. Daarmee draagt Binnekamp oplossingen aan die ook ingezet worden om files te bestrijden: spreiding, slimmere benutting van de capaciteit, promoten van alternatieven. Het resultaat daarvan is dagelijks te horen bij de filemeldingen. 

Achter de piepers

Zolang van 9 tot 5 werken de norm is lijken de ochtend- en avondspits niet te verdwijnen. Tenminste, zonder zeer extreme omstandigheden (corona) of maatregelen. Dat doet het ergste vrezen voor bijvoorbeeld de vroege avond in toekomstige winters. Dan bereikt de vraag naar stroom enorme pieken.
De nieuwe generatie vrachtwagenchauffeurs houdt het ook graag om vijf uur voor gezien. Men wil op tijd ‘achter de piepers zitten’, vertelde Wim Roks van Simon Loos eerder die ochtend al. Dat maakt opladen van trucks om de drukte heen een ingewikkelde zaak.
Het onverwoestbare 9-tot-5-systeem, het niet toereikende elektriciteitsnet en de oplossingen die Binnekamp oppert, wakkeren de vrees aan dat stroomgebrek weleens het grootste knelpunt kan worden voor zero emissie vrachtvervoer over de weg. 

Lees ook: ‘EU-lidstaten moeten meer werk maken van uitrol tank- en laadinfrastructuur’