De publicatie van de Europese Commissie op 1 maart is nog lang geen wet. Waarschijnlijk komt er dit jaar een eerste concept waar nog van alles aan kan worden veranderd. Maar uit de publicatie blijkt wel dat Europa er veel aan gelegen is om het chauffeurstekort aan te pakken.
Uit een IRU-rapport van 2022 bleek dat er in Europa zo’n 600.000 chauffeurs tekort zijn. Dat zal naar verwachting oplopen naar bijna 2 miljoen in 2026. De voorspelde toename is te wijten aan een vergrijzende chauffeurspopulatie in combinatie met een laag aandeel jonge bestuurders. In de hele EU is slechts 6% van de chauffeurs jonger dan 25 jaar. De voorgestelde uitgangspunten van de Europese Commissie voor de herziening van de Rijbewijsrichtlijn kan het chronische tekort aan chauffeurs aanpakken, zo reageert de IRU op het voorstel.
Kloof verkleinen
De Europese Commissie wil dat jonge bestuurders ervaring opdoen dankzij begeleid rijden: vanaf 17 jaar mogen ze leren rijden en een rijbewijs halen. Als ze slagen voor het rijexamen, zullen ze vanaf hun 18e verjaardag alleen de weg op mogen en ook als beroepschauffeur mogen werken zodra dat voor een specifieke baan is toegelaten (met code 95).
De minimumleeftijd voor het behalen van rijbewijzen voor vrachtwagenchauffeurs moet 18 jaar worden; dat is nu vaak nog 21 jaar. Ook in Nederland moet iemand voor het aanvragen van het C rijbewijs zonder code 95 minimaal 21 jaar zijn. In combinatie met vakbekwaamheid (code 95) is de minimumleeftijd in Nederland al 18 jaar. De herziening van de Rijbewijsrichtlijn zal de kloof verkleinen tussen de leeftijd waarop jongeren hun school afmaken en het moment waarop ze beroepschauffeur mogen worden.
Makkelijker toegang chauffeurs buiten EU
Ook moeten chauffeurs uit derde landen, landen buiten de EU, makkelijker toegang krijgen tot de Europese markt. Dat wil de Commissie. Dit zou leiden tot een noodzakelijke uitbreiding van de EU-chauffeurspool. Het voorstel effent de weg voor de harmonisatie van eisen voor de erkenning van rijbewijzen van buiten de EU. Hoewel de lijst met landen en concrete voorwaarden verder moeten worden bepaald op basis van solide veiligheidscriteria, ziet de IRU dit als een goede stap om burgers uit derde landen te helpen professionele chauffeurs in de EU te worden. Ze kunnen zo de chauffeurspool van de EU aanvullen.
Ook moet het makkelijker worden om het examen af te leggen in een EU-land waarvan de bestuurder de taal niet kent. Daarnaast moet het in de toekomst worden toegestaan om theoretische en praktische rijexamens in verschillende lidstaten van de EU af te leggen. Dit in verband met de mobiliteit van de bevolking, die toeneemt.
Daarnaast wordt besproken dat de praktijkopleiding pas mag beginnen na een geslaagde theoretische proef. Bovendien zou het rijexamen in de toekomst ten minste gedeeltelijk in simulators kunnen worden afgelegd.
Lees ook: Chauffeurstekort blijft Europese sectoren teisteren
Digitaal rijbewijs
De richtlijn introduceert een digitaal rijbewijs. Dat is toegankelijk via een mobiele telefoon of een ander digitaal apparaat en wordt in de hele EU erkend. Het is de bedoeling dat een bijbehorende app op de smartphone bij een politiecontrole volstaat.
Doordat de hele procedure online zal kunnen worden afgewikkeld, zullen administratieve procedures en de vervanging, verlenging of inwisseling van rijbewijzen vlotter verlopen. Na een overgangsperiode zal standaard een digitaal rijbewijs worden afgegeven, maar bestuurders zullen ook een fysiek rijbewijs kunnen krijgen, of beide. Om de kaart fraudebestendiger te maken is er ,ook een QR-code gepland voor op de rijbewijzen in plaats van de huidige chip.
Hoger maximumgewicht
Het B-rijbewijs gaat van een maximumgewicht van 3,5 ton naar 4,25 ton. Dit geldt alleen voor het besturen van zero-emissievoertuigen. Dit omdat voertuigen op alternatieve brandstoffen zwaarder zijn vanwege accu’s. Het maximale gewicht dat een voertuig mag wegen met rijbewijs B gaat omhoog van 3,5 ton naar 4,25 ton. Dit geldt dan in Nederland niet meer alleen als uitzondering voor elektrische bestelauto’s, maar in de hele EU.
Verder streeft men naar een aantal uniforme grenswaarden. Die moeten gaan gelden voor alcohol- en drugsgebruik, daarnaast worden de puntensystemen in de verschillende landen geharmoniseerd en worden de rijbewijsgegevens van alle EU-burgers opgeslagen in een Europese databank. Dit zou politiecontroles makkelijker moeten maken.
Wie zich niet houdt aan de verkeersregels, kan straks harder worden aangepakt. De laatste jaren werd ongeveer 40 procent van de overtredingen in een ander EU-land niet bestraft. Nu wordt voorgesteld om dat probleem aan te pakken door handhavingsautoriteiten toegang te verlenen tot de nationale rijbewijsregisters.
Rijden onder invloed
De huidige wet heeft ook betrekking op enkele van de meest voorkomende en zwaarste overtredingen, zoals te snel rijden en rijden onder invloed. De Commissie stelt voor het toepassingsgebied van de wet uit te breiden tot: onvoldoende afstand houden tot de voorligger, gevaarlijke inhaalmanoeuvres, gevaarlijk parkeren en rijden met een voertuig dat te zwaar geladen is. Die overtredingen zullen daardoor minder onbestraft blijven en de lidstaten zullen daders uit andere EU-landen beter kunnen bestraffen. Overtreders uit binnen- en buitenland moeten gelijk worden behandeld. Er zal een nieuw systeem worden ingevoerd dat een rijverbod in de hele EU mogelijk maakt als een lidstaat daartoe besluit omdat een bestuurder een overtreding op zijn grondgebied heeft begaan.
Lees ook: Met B-rijbewijs rijden in zero-emissie bestelauto mag
