Wat draagt uw bedrijf bij aan de toekomst?

“Oude ecosystemen staan waardeketens in de weg”, houdt professor dr. Désirée van Gorp LL.M van Nyenrode Business University haar publiek voor nadat ze het podium heeft bestegen. En de transportsector speelt een onbetwiste rol bij het verminderen van CO2-uitstoot. Ze maakt deel uit van het Nyenrode Faculty Expertisecenter Entrepreneurship, Governance & Stewardship, en pleit voor een mind shift. ‘Waardeketens versterken: ecosysteemdenken als nieuwe sourcing strategie’ is de titel van haar betoog.

De professor strooit veel informatie uit over de mensen die voor haar zitten. En ze lardeert dat met talrijke sheets.

Ze start met drie zogenoemde inhoudelijke gamechangers: bedrijven dienen allereerst van een waardeketen naar een ecosysteem te gaan, ten tweede is van belang wat de relevantie is van een organisatie voor de toekomst en met welke partners in een ecosysteem bedrijven toekomstbestendig kunnen worden, en als derde pleit ze voor een grotere focus op innovatiekracht. Oude ecosystemen kunnen in haar optiek namelijk een belangrijke barrière voor innovatie vormen.

Voor de rechter

“De druk in de maatschappij voor organisaties is toegenomen”, constateert de professor. “Een voorbeeld is Mileudefensie, die ING voor de rechter sleept.” (De milieuorganisatie wil dat de bank haar uitstoot halveert en klanten weert die blijven vervuilen, aldus de NOS, red.) “Ook mijn studenten vragen: dragen bedrijven bij aan de toekomst?”

Kortom: organisaties dienen hun relevantie te herijken en noodzakelijke systeemveranderingen in gang te zetten. En de maatschappij, dat zijn hele verschillende types: activistische werknemers, aandeelhouders en de verplichting die beursgenoteerde bedrijven hebben om zich te houden aan ESG (Environmental, Social & Governance) en SDG (Sustainable Development Goals): zeventien doelen om een betere plek te maken van de wereld.

Ze laat nu diverse organisaties de revue passeren die hiermee bezig zijn in de praktijk. Zo wil Vattenfal fossielvrij leven binnen één generatie, TLN wil uitstootvrije vrachtauto’s in de binnensteden vanaf 2025 en de Lidl bracht de CO2-uitstoot in zeven jaar tijd met 40% omlaag.

Relaties

In de transportsector moet nog wel het een en ander gebeuren, aldus Van Gorp. Het zou goed zijn als transportbedrijven onderdeel worden van een ecosysteem. Als deelnemer aan een dergelijk systeem is het wat haar betreft noodzakelijk om: Samen te werken, Te coördineren, Besluitvorming te synchroniseren, Data te delen, Transparantie na te streven en De hamvraag te stellen: welke partners brengen de innovatie om relevant te blijven in de toekomst? Naar de smaak van de professor focussen bedrijven op dit moment nog te veel op contracten en te weinig op relaties. Dat kan beter.

Ook bij NPRC, een coöperatief bedrijf voor logistiek en transport over water, staat verduurzaming hoog op de
agenda, laat ceo Femke Brenninkmeijer weten tijdens een deelsessie in de Marnixzaal.

De coöperatie heeft 3 miljoen euro geïnvesteerd om de vloot van de 150 verenigde ondernemers duurzamer te maken. Dat bedrag is vrijgemaakt voor de vergroening na het boekjaar 2022-2023. coöperatie gebruik van deze regeling, een mooie score volgens Brenninkmeijer.

Ze ontvangen een bedrag van €20.000,- om te verduurzamen, ongeacht de grootte van hun schip. Daarbij is het doel om de CO2- en stikstof-emissies van de schepen naar beneden te brengen. Dat kan bijvoorbeeld door aanpassingen aan de motor, de generator, de kopschroef met stage V-motor of zonnepanelen op het dak. Directie en leden hebben samen de lijst opgesteld met maatregelen die onder de regeling vallen.

“We willen in 2025 de CO2- en stikstofuitstoot met 20% omlaag hebben gebracht in vergelijking met 2022”, zegt de ceo. “Om te beoordelen of we op koers liggen, is dan ook inzicht in CO2-uitstoot nodig.” Samen met BigMile heeft NPRC een betrouwbare en accountable module voor het bepalen van de CO2-footprint opgesteld. “We berekenen de uitstoot op basis van daadwerkelijk gebruikte gasolie door de leden (in plaats van op kengetallen). Die data willen we op korte termijn ook digitaal terugkoppelen aan onze klanten voor hun CO2-rapportage.”

Verder zet een van de leden, Harm Lenten, zich in voor varen op waterstof. Met het ms Antonie, een nieuwbouwschip van 135 meter, zal hij waterstof-elektrisch gaan varen. Dit schip vervoert zout voor Nobian, producent van zout en essentiële chemicaliën voor industrieën. Vanuit Delfzijl transporteert ms Antonie per keer zo’n 3.700 ton zout naar de fabriek in de Botlek in de haven van Rotterdam. Nobian produceert ook de groene waterstof waarop het schip gaat varen.

Brenninkmeijer noemt ook de app iBarge, die volgens haar grote voordelen heeft. Die heeft de coöperatie zelf ontwikkeld en een aantal jaren geleden overgedragen aan ICT-bedrijf Aspect. “De app bevat alle informatie over de 12.000 transporten die wij per jaar doen.” Het bevat realtime ETA (Estimated time of arrival)-data, geeft inzicht in laad- en lossnelheid, vervoerde tonnen, CO2-uitstoot en liggeldkosten. Ook de facturatie verloopt via de app. Verder kan de app worden gekoppeld aan de planningssystemen van de klanten via een zogenoemde API. (Een Application Programming Interface deelt op een geformaliseerde manier informatie tussen apps, red.) Daardoor wordt informatie direct, zonder mail of excellijsten, tussen de partijen uitgewisseld. “Door de app, gekoppeld aan de eigen kernapplicatie, hebben wij data waarmee we de transporten efficiënter kunnen laten verlopen.”

Slimmer richten

De ceo ziet ook kansen voor de toekomst. “Verduurzaming is ook het slimmer inrichten van de supply chain. We hebben recent een onderzoek laten uitvoeren door projectleider modal shift Wilco Volker van NPRC naar de potentie van modal shift van droge bulk dat nu gebruik maakt van de binnenvaart. Minimaal 11 metric ton kan naar het water zien wij, als wij hiervoor de juiste stappen kunnen zetten.”

Een toolbox met verschillende strategieën voor de Twente Corridor, die vervoerders kunnen overwegen. Daarmee hebben verladers zekerheid van transport als er erge droogte is, zoals in 2018 en 2022 het geval was. Toen voeren binnenvaartschepen niet met twee lagen containers tussen Rotterdam en Twente, maar slechts met één laag. Onderzoeker Sebastiaan Piest van de Universiteit Twente vertelt erover.

De Twente Corridor is onderdeel van het landelijke programma Joint Corridor Off-Road van de Topsector Logistiek en binnenvaartroute tussen Twente en Rotterdam.

Samen met Windesheim University of Applies Sciences en Deltares werkt de Universiteit Twente met een consortium met publieke en private partners aan dit project. Dat duurt drie jaar en ging in september 2023 van start. Het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat is de financier. Inhoudelijk begint het project met voorspellingsmodellen voor het waterniveau van de Twente Corridor en logistieke infrastructuren. Piest: “Op basis van die voorspellingen is het de bedoeling dat verladers uit verschillende strategieën kunnen kiezen. Ze hebben bijvoorbeeld de mogelijkheid om een andere corridor te nemen en een alternatieve opslaglocatie, maar ze kunnen ook kijken naar de prioriteit.” Wellicht is het ook mogelijk om even te wachten met het transport van de betreffende lading?

De onderzoekers zitten aan tafel met Rijkswaterstaat (RWS) om te komen tot één database, zodat alle partijen over dezelfde informatie beschikken. RWS doet metingen op het gebied van waterstanden en heeft een zogenoemde Verdringingsreeks. Dat is een rangorde van de verdeling van water onder verschillende partijen als er bijvoorbeeld droogte is. “Districten kunnen afspraken maken met RWS”, legt Piest uit. Misschien de Twente Corridor eveneens. “We zetten in op samenwerking en krachtenbundeling.

Lees ook: Twentse bedrijven werken samen aan duurzame Twente Corridor

Spreker John Schollink loopt nu naar voren. Hij begint een enthousiast duurzaam verhaal over Blokker, ook al staat de formule momenteel in de etalage om te worden verkocht. Schollink is ceo van de Mirage Retail Group (MRG) Logistics, waar Blokker deel van uitmaakt. Het onderdeel MRG Logistics verzorgt de logistiek en is begin dit jaar opgericht.

Voor de aardigheid blikt hij terug op de voormalig eigenaar van Blokker die bekend stond als meneer Jaap. Die kocht artikelen uit China en zorgde ervoor dat de containers tot de nok toe vol zaten. Pas als ze open gingen, werd duidelijk wat de inhoud was. In 2016 was de start van de supply chain visibility. Toen werd direct helder waar de containers feitelijk mee gevuld waren. En in 2020 ging Blokker Logistiek van drie dc’s naar één distributiecentrum in Geldermalsen. “Dat is logistiek gezien het centrale punt in Nederland”, vertelt de spreker enthousiast. Met deze stap beoogt MRG zowel een kleinere footprint achter te laten als kosten te besparen.

Het betreffende pand is al op leeftijd: het werd in 1990 opgetrokken. Inmiddels is het aardig verduurzaamd. Heel handig, aangezien de congestie ook op deze plek een rol speelt. Zo werkt de sprinklerinstallatie als warmtewisselaar voor de verwarming en zal het dak worden belegd met lichtgewicht solarmatten. “Je moet namelijk uitkijken dat het dak niet doorzakt.” Tot voor kort werden vrachten van BCC, Big Bazar en Blokker gecombineerd, maar de eerste twee formules bestaan helaas niet meer.

Via de formule Blokker werkt MRG Logistics aan duurzaamheid. Zo is het mogelijk om in de 425 winkels lege koffiecups achter te laten. “Wij krijgen gigantische hoeveelheden cups terug: vorig jaar maar liefst 85 miljoen.” Afvalbedrijf Remondis scheidt vervolgens het koffiedik en het aluminium. Klanten leveren daarnaast in 2023 14 ton oude pannen in, en ontvingen daarmee 5% korting op nieuwe exemplaren. Ook die worden gerecycled. “Zodoende rijden vrachtwagens nooit leeg terug”, aldus Schollink.