Studenten doen onderzoek naar slimmere stadslogistiek in Amsterdam

Voor Rademakers is het in de la verdwijnen van onderzoeksrapporten van hbo-studenten niks nieuws. “Het gebeurt, maar als docent – en in mijn geval ook coördinator van het afstudeeratelier Stadslogistiek – wil ik dat juist voorkomen. 

En het ligt lang niet altijd aan de studenten zelf. Het is belangrijk dat de opdrachtgever een concrete opdracht uitwerkt en dat daarbij goede begeleiding is vanuit de betreffende organisatie.” Dit is echter niet altijd makkelijk te realiseren, zeker niet voor kleinere organisaties. “Vanaf dit jaar gaan we daarom met onderzoekers, bedrijven en studenten samenwerken in Communities of Practice, die op specifieke thema’s samenwerking en projecten organiseren, bijvoorbeeld op voedsel- en stadslogistiek.”

Verder is het creëren van vertrouwen met opdrachtgevers cruciaal, stelt Rademakers. “Zo moeten er duidelijke afspraken worden gemaakt over wat er met de uitkomsten en data gaat gebeuren. En daarnaast is de motivatie van de student doorslaggevend. Die moet zich betrokken voelen bij de opdracht, genoeg ruimte krijgen om aan het project te werken en zichzelf goed genoeg vinden om de opdracht te kunnen uitvoeren. Het is een complex geheel dus.”

Onderzoeken moeten waarde toevoegen

De insteek die de onderzoeksopdrachten hebben, is waarde toevoegen, aldus Rademakers. “We sluiten hierbij aan op de visie van de gemeente en overheid om ons daarbij vooral op het mkb te richten. Daar zijn die onderzoeken vaak van grote waarde omdat het mkb over het algemeen weinig tijd, kennis of ruimte heeft voor innovatie. Wat we hopen, is dat onderzoeken een vervolg krijgen, zodat we kennis kunnen stapelen. De kans dat het daadwerkelijk tot een implementatie van de onderzoeken komt, wordt dan steeds groter. Daarom zijn we als HvA ook gestart met ons MKB Innovatietraineeship. Studenten hebben de mogelijkheid om na hun afstudeerstage hun project verder uit te rollen bij hun stagebedrijf onder begeleiding van coaches vanuit de HvA.”

De hbo-studenten die deze opdrachten uitvoeren, zijn voornamelijk derde- en vierdejaarsstudenten. Rademakers: “Op 1 februari dit jaar zijn bij ons op de HvA 130 studenten met hun onderzoek gestart. De eerste vijf weken gebruiken ze voor het opstellen van de aanpak van hun onderzoek. Van half maart tot half juni voeren ze dat onderzoek vervolgens uit.” 

Regelmatig zijn er ook grotere onderzoeken naar stadslogistiek die niet behapbaar zijn voor één student. “Die splitsen we dan op in meerdere onderzoeken en kunnen als dat nodig is door studenten van verschillende disciplines binnen een hbo of zelfs een andere hbo’s worden opgepakt. Net als bij het Hallen-project het geval is.”

Slimmere stadslogistiek

De onderzoeken die in dit artikel worden belicht, worden gedaan voor De Hallen in Amsterdam. Deze hotspot in Amsterdam-West – waar horeca, entertainment en retail samenkomen – bestaat uit De Foodhallen met 22 foodkraampjes, enkele restaurants, een hotel, De Filmhallen en De Hallen Studio’s. Rademakers: “In 2018 ben ik benaderd door De Hallen, omdat ze willen gaan voor slimmere bevoorrading. De afgelopen drie jaar zijn er verschillende onderzoeken gedaan door HvA-studenten naar onder meer of de bevoorrading van de horeca slimmer kan. Door corona heeft dit alles op een laag pitje gestaan, maar nu worden er daadwerkelijk pilots opgestart voor slimme en schone bevoorrading.” 2022 wordt het jaar van de actie, want dit jaar is ook nieuwe Stadslogistieke Strategie van Amsterdam gelanceerd. En eind 2022 start de Regionale Uitvoeringsagenda Stadslogistiek in de Metropool Regio Amsterdam. Horecalogistiek is een van de belangrijkste thema’s. “Ter voorbereiding hebben wij met Vervoerregio Amsterdam de ‘Future Food Logistics Challenge’ opgezet om foodbedrijven in de regio te verbinden in een netwerk en samen met studenten te stimuleren tot innovatie in stadslogistiek. Dit Hallen-project is een van de ‘challenges’.” 

Ook dit onderzoek borduurt voort op een eerder onderzoek. Van Nieuwkerk: “Ik ga de binnenkomende stromen in kaart brengen en kijken wat voor andere succesvolle projecten er zijn, zoals de Bierboot in Utrecht. Maar eens kijken of zo’n concept haalbaar zou kunnen zijn in Amsterdam. Vervolgens bekijk ik wat het zou kosten en opleveren, door te overleggen met logistieke dienstverleners die ervaring hebben met vervoer over water. Vooral de niet financiële voor- en nadelen van vervoer over water kunnen dit onderzoek maken of breken.”

Win-win-winsituatie

De drie studenten zien de voordelen van het gezamenlijk werken voor één opdrachtgever. “Natuurlijk werken we vanuit het Atelier Stadslogistiek sowieso al samen. We komen een keer per week samen en wisselen dan onze kennis, ervaring en ideeën uit. Dat werkt heel goed”, zegt Van Elten. “Voor ons drieën geldt dat er ook wekelijks overleg is met De Hallen. Daarbij zijn een vertegenwoordiger van de gemeente Amsterdam, de directeur van De Hallen, Kees-Willem en twee vertegenwoordigers van Bidfood aanwezig. Verder sparren we regelmatig met ons drieën en als er afspraken moet komen met iemand van De Hallen, dan zijn we daar alle drie bij aanwezig. Op die manier komen we als dat nodig tot afstemming en weten we precies wat er bij de anderen speelt.” Van Nieuwkerk vult aan: “Zo kunnen we ook bekijken of er wellicht in een later stadium mogelijkheden zijn om ook stromen van Bidfood, de pakketdiensten en/of retourafvalstromen over water te kunnen vervoeren. Dat zijn nog geen reële onderzoeksopties, maar het zijn wel zaken die je in gedachten houdt en die hier mogelijkerwijs uit voort kunnen komen.”

Rademakers besluit: “Wat de studenten doen is heel sterk: dat naast het opleveren van het huidige onderzoek ook alvast voorbereid wordt op vervolgonderzoeken voor de volgende lichting studenten. Op deze manier samenwerken maakt het onderzoek effectiever en we merken dat de opdrachtgevers het ook heel leuk vinden om hun inhoudelijke kennis én levenservaring te delen met de studenten. Zo ontstaat een win-win-winsituatie. En voor de Foodhallen en Bidfood zal de komende maanden zal blijken hoe dit verder uitpakt.”

Lees ook:
Focus niet alleen op emissies, stadslogistiek moet ook efficiënt zijn
“Het bedrijfsleven kan samen met overheden werken aan een toekomstbestendig stadslogistiek systeem”, schrijft Christiaan van Luik in zijn column. “Hierbij ligt de focus niet eenzijdig op het emissievrij maken van stadslogistiek – hoe nodig dat ook is – maar op het efficiënt inrichten ervan.”

Pakketbezorging

Er lopen sinds 1 februari drie onderzoeken voor De Hallen. Het eerste onderzoek wordt uitgevoerd door Thomas van Elten, student Logistics Management aan de HvA. Vanuit de ondernemers in De Hallen kwam de vraag om de mogelijkheden voor een andere, slimmere inrichting van de pakketbezorging onder de loep te nemen. “Verschillende ondernemers hebben aangegeven last te hebben van bezorgers die ze steeds de weg moeten wijzen en bezorgers die al dan niet zoekend rondrennen in het complex”, zegt Van Elten. “De afgelopen weken ben ik bezig geweest met het opzetten van het onderzoeksplan en daarin zijn de volgende vervolgstappen opgesteld: alle ondernemers vragen hoe ze over dit onderwerp denken en wat hun wensen en voorwaarden zijn; onderzoeken wat de alternatieven zijn en kijken wat er op andere plaatsen al wordt toegepast en of een van die oplossingen hier mogelijk is. Zo wordt er op de HvA gewerkt met pakketkasten en maakt de multifunctionele ruimte De Koepel in Haarlem gebruik van een concept waarbij ook de buurt daar hun pakketten kan ophalen. Op die manier haal je busjes uit de straat. Dat leidt tot meer veiligheid op straat en een betere leefbaarheid. De Hallen zouden op die manier dan meer een buurtfunctie krijgen, iets wat de ondernemers heel graag willen. In het onderzoek is het contact met pakketbezorgers niet opgenomen, maar wie weet volgt dat alsnog.”

Kleine leveringen bundelen 

Het tweede onderzoek wordt uitgevoerd door Eva Buters, student International Business and Supply Chain Management aan de Hogeschool van Rotterdam. Dit onderzoek borduurt voort op eerder onderzoek. “Horecagroothandel Bidfood rijdt dagelijks vanuit zijn opslaglocatie naar De Hallen”, vertelt zij. “Om de verkeersbeweging rond De Hallen te verminderen, is bedacht zo veel mogelijk kleine leveringen van diverse leveranciers, die nu met eigen voertuigen naar De Hallen rijden, te bundelen. In de nieuwe opzet zouden die leveranciers hun kleine zendingen kunnen aanleveren bij Bidfood, van waaruit alle kleine zendingen dan gebundeld naar De Hallen gaan. Dat scheelt een heleboel vervoersbewegingen.”

Er is voor gekozen dit concept te gaan uitvoeren onder een zogenoemd white label, om vertrouwen en samenwerking tussen zowel de leveranciers als de horecaondernemers te versterken. Buters: “Alle bedrijfsnamen komen dan ook op het speciaal hiervoor aangeschafte elektrisch voertuig te staan. Op dit moment ben ik me nog vooral aan het inlezen: wat de stromen zouden zijn en hoe ik het logistieke concept en de pilot moet opzetten met alles wat daarbij komt kijken.”

Aanvoer over water

Het derde onderzoek, uitgevoerd door Tim van Nieuwkerk, student Logistics Management aan de HvA, is gericht op de mogelijkheden om de bevoorrading van De Hallen geheel of gedeeltelijk uit te voeren over water. “Het is hier in Amsterdam erg druk op straat en de leefbaarheid verslechtert”, vertelt Van Nieuwkerk. “Ook is uit andere onderzoeken gebleken dat er wekelijks driehonderd leveringen plaatsvinden. Met nog enkele verbouwingen in de buurt in de planning kan aanleveren over water nogal wat voordelen opleveren. De Hallen hebben het voordeel dat ze 10 meter afstand van de Bilderdijkkade zijn gevestigd. Goederen zouden daar vanaf het water doorheen vervoerd kunnen worden voor het laatste stuk.” 

Ook dit onderzoek borduurt voort op een eerder onderzoek. Van Nieuwkerk: “Ik ga de binnenkomende stromen in kaart brengen en kijken wat voor andere succesvolle projecten er zijn, zoals de Bierboot in Utrecht. Maar eens kijken of zo’n concept haalbaar zou kunnen zijn in Amsterdam. Vervolgens bekijk ik wat het zou kosten en opleveren, door te overleggen met logistieke dienstverleners die ervaring hebben met vervoer over water. Vooral de niet financiële voor- en nadelen van vervoer over water kunnen dit onderzoek maken of breken.”

Win-win-winsituatie

De drie studenten zien de voordelen van het gezamenlijk werken voor één opdrachtgever. “Natuurlijk werken we vanuit het Atelier Stadslogistiek sowieso al samen. We komen een keer per week samen en wisselen dan onze kennis, ervaring en ideeën uit. Dat werkt heel goed”, zegt Van Elten. “Voor ons drieën geldt dat er ook wekelijks overleg is met De Hallen. Daarbij zijn een vertegenwoordiger van de gemeente Amsterdam, de directeur van De Hallen, Kees-Willem en twee vertegenwoordigers van Bidfood aanwezig. Verder sparren we regelmatig met ons drieën en als er afspraken moet komen met iemand van De Hallen, dan zijn we daar alle drie bij aanwezig. Op die manier komen we als dat nodig tot afstemming en weten we precies wat er bij de anderen speelt.” Van Nieuwkerk vult aan: “Zo kunnen we ook bekijken of er wellicht in een later stadium mogelijkheden zijn om ook stromen van Bidfood, de pakketdiensten en/of retourafvalstromen over water te kunnen vervoeren. Dat zijn nog geen reële onderzoeksopties, maar het zijn wel zaken die je in gedachten houdt en die hier mogelijkerwijs uit voort kunnen komen.”

Rademakers besluit: “Wat de studenten doen is heel sterk: dat naast het opleveren van het huidige onderzoek ook alvast voorbereid wordt op vervolgonderzoeken voor de volgende lichting studenten. Op deze manier samenwerken maakt het onderzoek effectiever en we merken dat de opdrachtgevers het ook heel leuk vinden om hun inhoudelijke kennis én levenservaring te delen met de studenten. Zo ontstaat een win-win-winsituatie. En voor de Foodhallen en Bidfood zal de komende maanden zal blijken hoe dit verder uitpakt.”

Lees ook:
Focus niet alleen op emissies, stadslogistiek moet ook efficiënt zijn
“Het bedrijfsleven kan samen met overheden werken aan een toekomstbestendig stadslogistiek systeem”, schrijft Christiaan van Luik in zijn column. “Hierbij ligt de focus niet eenzijdig op het emissievrij maken van stadslogistiek – hoe nodig dat ook is – maar op het efficiënt inrichten ervan.”