‘Standairco in truck is nodig voor verkeersveiligheid’

“Ik vind het vreemd dat we Europabreed wel allerlei regels hebben rondom rij- en rusttijden, maar dat sociale omstandigheden waaronder chauffeurs hun werk moeten doen of de nachtrust doorbrengen niet goed geregeld zijn”, stelt Van Rijssel. De politiek laat het volgens hem al jaren afweten op dit vlak. “Tijdens cao-onderhandelingen praten we niet alleen over lonen, maar steeds vaker ook over arbeidsomstandigheden. We hebben al een paar jaar de standkachel en -airco op het wensenlijstje voor het cao-overleg staan, die voor koeling zorgt als de motor is uitgeschakeld. Ook lobbyen we bij de politiek om aandacht te besteden aan dit item.” 

Slapen met draaiende motor

Het feit dat werkgevers sinds 1 juli dit jaar voor elke nieuwe wagen standkachels en -airco’s bestellen, is volgens Van Rijssel goed nieuws. “Als gevolg van de klimaatverandering wordt het steeds warmer in Nederland. We gaan regelmatig met chauffeurs in gesprek en horen van velen dat het zonder standairco bloedheet wordt in de auto. Als het buiten erg warm is, laten ze daarom de hele nacht de motor draaien net boven het stationair niveau. Je verstookt dan per nacht een aantal liters diesel. Dat is natuurlijk niet goed voor het milieu, maar ook niet prettig voor de nachtrust van jezelf en voor de collega’s om je heen. Slapen met de ramen open is ook geen optie. De hitte gaat niet snel uit een wagen die negen uur heeft gedraaid. Ook voelen veel chauffeurs zich hier niet veilig bij.”

Meer ongelukken door warme cabine
Een warme cabine vergroot de kans op ongelukken, blijkt uit Duits onderzoek. Ten opzichte van een aangename cabinetemperatuur (22 °C) neemt het aantal ongelukken met 11 procent toe als de cabinetemperatuur stijgt naar 27 °C. Bij een cabinetemperatuur van 32 °C stijgt het aantal ongelukken zelfs naar 22 procent.
Recent werden ook de resultaten bekend van een EU-breed onderzoek van de European Transport Workers’ Federation (ETF) over vermoeidheid van chauffeurs in het personen- en goederenvervoer over de weg. 2.861 vrachtwagen-, bus- en touringcarchauffeurs in het vracht- en personenvervoer over de weg gaven de ETF direct inzicht in hun harde realiteit… Zo gaf bijna een derde van de vrachtwagenchauffeurs aan dat ze tijdens het rijden wel eens in slaap vallen achter het stuur. 

Gezonde werkplek dankzij standairco

Volgens Van Rijssel gaat het niet alleen om het comfort van de chauffeur, maar om de veiligheid van alle weggebruikers. “Sommige werkgevers bestellen een auto met zo min mogelijk toeters en bellen. De standairco, een optie van zo’n € 2.000, wordt niet gekozen. Maar gaat de wagen tien jaar mee, dan is die investering van € 200 per jaar het toch zeker wel waard? Elke werkgever moet namelijk zorgen voor een veilige, gezonde en goede werkplek. Voor chauffeurs is dat de cabine van de vrachtwagen, waar vaak ook wordt overnacht.”

Besparen op hotelovernachtingen

Klagen over de situatie zullen veel chauffeurs niet doen, denkt Van Rijssel. Toch raadt hij werkgevers aan ook bestaande auto’s uit te rusten met een standairco. “We lopen tegen een chauffeurstekort aan dat de komende jaren alleen maar groter zal worden. Wil je een aantrekkelijke werkgever zijn en chauffeurs aan je binden, dan zul je de wagen goed moeten uitrusten. Tegelijk kun je ook zo redeneren: als de chauffeur in een comfortabele, koele cabine kan slapen, bespaar je als werkgever op hotelovernachtingen.” 

CNV Vakmensen lobbyt verder om te bereiken dat in de Nederlandse wetgeving wordt opgenomen dat een chauffeur niet mag overnachten in de cabine wanneer er geen standairco in de truck zit. “We doen dat met hulp van collegavakbond FNV en de Europese vakbond, zodat dit hot item – letterlijk dus! – op Europees niveau geregeld kan worden.”

Standairco gewonnen

Om op een ludieke manier aandacht te vragen voor het probleem, deelde CNV Vakmensen vorig jaar een gratis standairco uit aan een van de deelnemers aan een enquête over de standairco. Winnaar was de nu 42-jarige Maurice Rijcken. Hij werkt bij Transporten Veens Herveld uit Andelst, een transportbedrijf met zo’n vijftig wagens. Inmiddels rijdt Rijcken al een jaar met de standairco aan boord van zijn wagen. “Dat ik de standairco won kwam supergoed uit, want ik zou net een nieuwe truck krijgen. Daar hebben we dus direct de standairco laten inbouwen. Ik ben er erg blij mee. Normaal gesproken ben ik de hele week onderweg en overnacht ik in de wagen. De standairco betekent voor mij in de zomer meer nachtrust. Je kunt bijna niet slapen als het buiten rond de 30 °C is; in de wagen loopt het dan op naar 35 °C! Sommige collega’s van mij hebben ondertussen ook een standairco, maar niet allemaal. Soms wordt er wel met een dolletje gezegd:  ‘Ik kom vanavond wel bij jou in de cabine slapen, hier is het lekker koel’.”

‘De oogjes willen nog weleens dichtzakken’
Vorig jaar hield CNV Vakmensen een enquête onder chauffeurs om hun mening te peilen over de hitte en de standairco. In totaal 327 chauffeurs vulden de vragenlijst in. Verreweg de meesten van hen (80 procent) hadden geen standairco in hun cabine. Zij ervaren vermoeidheid en concentratieverlies en waarschuwen voor een groter risico op ongelukken. Een aantal reacties van chauffeurs:

• “Afgelopen week drie nachten in de vrachtwagen moeten slapen. Ik was blij dat het vrijdagavond was. Ik was totaal afgebrand, moe en merkte aan mijzelf dat ik snel geïrriteerd raakte. Vrijdagavond thuis als een blok in slaap gevallen.”
• “Je voelt je ’s morgens nog moe bent door te weinig slaap, met als gevolg dat de oogjes onder het rijden nog weleens dicht willen zakken, terwijl je door moet. Je reageert minder alert. Erg gevaarlijk, vind ik zelf.”
• “Geen goede nachtrust en de volgende dag nog slaperig en moe. Je krijgt een boete als je een hond in een snikhete auto achterlaat, maar de werkgever laat z’n personeel rustig in de vrachtwagen overnachten.”