In opdracht van TLN zelf en betaald door het ministerie van Justitie en Veiligheid deden criminologen vorig jaar onderzoek naar criminaliteit in de transportsector, zoals drugssmokkel en ladingdiefstal. Zij concludeerden in hun onderzoeksrapport 'Doorbraak Verzocht' dat slechte arbeidsomstandigheden en -voorwaarden en forse concurrentie een voedingsbodem zijn voor crimineel misbruik in de sector.

PostNL bij TLN in bestuur

TLN, waar Liesbeth Kaas, directeur pakketten en logistiek van PostNL, in het bestuur zit, vroeg zich bij enkele kritische passages waar PostNL in voorkwam af of die relevant waren. Een beveiligingsmanager van PostNL benaderde nog voor het onderzoek begon onder andere het ministerie van Justitie en Veiligheid, omdat hij, zo blijkt uit een TLN-memo, niet wilde dat het onderzoek doorging. 

Het onderzoek is eind januari alsnog gepubliceerd, zoals de onderzoekers zelf wilden. Tot de onderzoekers behoort overigens Marcel van de Ven, die in oktober 2020 als projectleider Sensing bij TLN werd binnengehaald.

Reacties beide partijen

PostNL zegt in een reactie tegenover NRC niet te twijfelen aan de handelswijze van de genoemde beveiligingsmanager. TLN schrijft in een reactie: "Wij voelden ons vrij om naast feitelijke onjuistheden ook andere kritiekpunten en suggesties aan te geven. Daarbij hebben we het nadrukkelijk aan de onderzoekers gelaten om daar wel of niet iets mee te doen.”

Na publicatie van het onderzoek distantieerde TLN zich ervan, omdat het "belangrijke vragen" onbeantwoord zou laten. Ook gaf de brancheorganisatie aan aanvullend onderzoek te willen. Het ministerie van Justitie en Veiligheid noemt het juist "gedegen onderzoek".

Imagoschade

Leden van de begeleidingscommissie – de commissie die ervoor is om de zuiverheid van het onderzoek te waarborgen – valt het op dat de kritiek van TLN zich vooral richt op passages over de pakkettenmarkt, terwijl het onderzoek veel breder van opzet is. "TLN had angst voor imagoschade, al dan niet ingefluisterd door een prominent lid", aldus een commissielid. Ook andere leden hebben het gevoel dat TLN de bevindingen van het onderzoek probeert te beïnvloeden. 

TLN vraagt de onderzoekers om begrip voor de pogingen hun rapport aangepast te krijgen. De organisatie wijst op 15 januari op haar "dubbele rol”: opdrachtgever van het onderzoek en onderhandelaar met de vakbonden over een nieuwe cao. "Om in deze setting de acceptatie van de rapportage bij de bredere TLN-achterban te vergroten", zou het "ons helpen" als "alsnog enkele aanpassingen aan de rapportage worden gedaan”.

TLN in spagaat

TLN zit in een spagaat, concludeert hoogleraar Bert Van Wee, hoogleraar transportbeleid aan de TU Delft en gespecialiseerd in wetenschappelijke beïnvloeding. Hij bestudeerde op verzoek van NRC het commentaar van TLN en de antwoorden van de onderzoekers. "Je kunt niet doen alsof je integer en onafhankelijk wetenschappelijk onderzoek wilt, als je eigenlijk de onwelgevallige conclusies niet wilt horen."

Werkwijze criminologen

De criminologen spraken voor hun onderzoek 114 mensen: beleidsadviseurs, politierechercheurs, justitieambtenaren, douanepersoneel, eigenaren van transportbedrijven, vrachtwagenchauffeurs, koeriers en (ex)criminelen. Ook bestudeerden ze open en gesloten bronnen en wetenschappelijke literatuur.

Lees hier het artikel in NRC over PostNL en TLN en hun bemoeienis met het onderzoek.