Door actuele gebeurtenissen kunnen publicaties uit het verleden opeens in een heel andere licht komen te staan. Neem nu het dubbelinterview met Cora van Nieuwenhuizen en Bas Janssen in Q. magazine van januari 2020. Zij was toen minister van Infrastructuur en Waterstaat en hij – net als nu - directeur van de Rotterdamse ondernemersvereniging voor haven-, industriële en logistieke bedrijven Deltalinqs.
Op het moment van het interview gingen de twee ervan uit dat de Van Brienenoordbrug tussen 2026 en 2028 gerenoveerd ging worden. Inmiddels is bekend dat de aanbesteding voor het vernieuwen van de drukste brug van Nederland mislukt is en dat de renovatiewerkzaamheden waarschijnlijk pas in 2030 beginnen. Over het groot onderhoud aan de brug zei Van Nieuwenhuizen vier jaar geleden in dat interview: ‘Toen ik net minister werd, heb ik bij de Van Brienenoordbrug (in januari 2018, red.) het startsein gegeven voor het renovatieprogramma ‘verjongen, vernieuwen en verduurzamen’. Die plek heb ik niet toevallig gekozen: de Van Brienenoordbrug is een icoon, maar ook een voorbeeld van infrastructuur waar echt groot onderhoud gepleegd moet worden. Voor mij staat die brug symbool voor tientallen andere bruggen, viaducten en tunnels die aan vervanging toe zijn.’
Verkeersdrama
Op de woorden van Van Nieuwenhuizen reageerde Bas Janssen als volgt destijds: ‘Het moet gebeuren, daarover zijn we het snel eens. Ik vind het positief dat we de infrastructuur nu grondig aanpakken, maar tegelijkertijd wil ik geen toestanden zoals bij de Utrechtse Galecopperbrug (door werkzaamheden was daar in de herfst van 2019 wekenlang sprake van een ernstig verkeersinfarct, red.) Zo’n verkeersdrama kan en mag Rotterdam zich niet veroorloven. Bij ons moet de winkel open blijven tijdens de verbouwing.’
Met het uitstel van de renovatie, die volgens Van Nieuwenhuizen in 2020 al heel erg nodig was, dreigt een verkeersdrama door herstelwerkzaamheden en veiligheidsmaatregelen alsnog in het verschiet te liggen in het Rotterdamse. Met de noodmaateregelen voor de Haringvlietbrug, en de gevolgen daarvan, nog vers in het geheugen, baart dat Deltalinqs grote zorgen. Een woordvoerder van de ondernemersvereniging zegt daarover: “Wij vinden het uitstel van de werkzaamheden met vier jaar lang. Gezien het feit dat de brug aan het einde van haar levensduur is, wordt de kans op verstoringen groter. De overlast, en daarmee de kans op langdurige files op de ruit van Rotterdam, zal alleen maar toenemen, wat de bereikbaarheid voor de bedrijven in de haven niet ten goede komt. Wij hebben onze zorgen hierover kenbaar gemaakt bij Rijkswaterstaat.”
Groot risico voor transportsector
Deltalinqs is niet de enige ondernemersvereniging die bij Rijkswaterstaat aan de bel trok nadat op 22 januari bekend werd dat de aanbesteding mislukt was. “Wij hopen dat de nieuwe aanbestedingsperiode kan worden versneld, zodat de renovatie niet nog vier jaar op zich laat wachten”, zei bestuursvoorzitter Elisabeth Post van TLN in een aan Rijkswaterstaat gerichte reactie. “Laat RWS vooral kritisch kijken naar het verloop van de eerste aanbestedingsprocedure. Welke criteria zijn er gesteld? Wat is daar verkeerd gegaan? Kan het nu écht niet sneller?”
Het uitstel van de renovatie noemt TLN ‘een groot risico voor de transportsector’. Op de website van de ondernemersorganisatie, waarop onder meer geciteerd wordt uit een interview van Elisabeth Post met regionale omroep Rijnmond, worden die risico’s uiteengezet: ‘Hierdoor is de kans groot dat er maatregelen komen voor vrachtverkeer’, meent Post. ‘Daarbij is een snelheidsbeperking nog enigszins te overzien, maar een maatregel zoals een aslastbeperking is wel ingrijpend voor de 10.000 vrachtwagens die er dagelijks overheen rijden. Dat betekent dat er dan geen vrachtwagens meer over de Van Brienenoordbrug mogen. In de praktijk komt dat er op neer dat vrachtverkeer voor een langere periode omrijdroutes moet volgen. Voor vervoerders van gevaarlijke stoffen betekent dat zelfs een gigantisch eind omrijden. Denk daarnaast aan extra files, vertraging en extra uitstoot. Kortom, de gevolgen hiervan zijn niet best.’
Lees ook: Afbrokkelen infrastructuur baart sector zorgen
Compensatie vragen bij Rijk
TLN schat dat de directe economische schade in de ‘uitsteljaren’ kan oplopen tot enkele miljoenen euro’s per jaar voor transportondernemers. “Als dat nodig is, gaan we om compensatie vragen bij het Rijk", zei Post daarover tegen Rijnmond.
Ook verladersorganisatie evofenedex maakt zich zorgen. De vereniging geeft aan begrip te hebben voor het besluit van Rijkswaterstaat, maar pleit daarbij wel voor een snelle oplossing voor de eventuele hinder die het bedrijfsleven daardoor gaat ondervinden. In dat kader dringt evofenedex aan op constructief overleg met Rijkswaterstaat. Met hen wil de organisatie de gevolgen voor de logistieke sector in kaart te brengen en streven naar overlastbeperkende oplossingen. “Door tijdige communicatie over mogelijke maatregelen kan de logistieke sector zich adequaat voorbereiden op veranderingen in de verkeerssituatie. Wij zullen onze achterban indien nodig ondersteunen bij eventuele aanpassingen”, aldus de verladersorganisatie.
Bakken met kritiek
Volgens evofenedex heeft de hoofdingenieur-directeur van Rijkswaterstaat in regio Zuid Holland, Arjan Driesprong, bij hen aangegeven dat hij nauw contact met ondernemersorganisaties over de ontwikkelingen rond de Van Brienenoordbrug van groot belang vindt. Die houding kan op waardering reken van evofenedex en andere ondernemersverenigingen. Minder lof oogst de Rijkswaterstaat met de aanpak van de aanbesteding. Na het mislukken daarvan kreeg de dienst bakken met kritiek over zich heen. Zo haalde BAM-topman Ruud Joosten vorige maand, bij de persconferentie over de jaarcijfers van het bouwbedrijf, fel uit naar Rijkswaterstaat. Hij uitte kritiek op zowel de cultuur, de keuzes als de houding van de dienst.
In een op 15 februari verschenen artikel schrijft Cobouw daarover: ‘Het verbaast Joosten niet dat maar één bouwcombinatie zich inschreef voor de aanbesteding van de Van Brienenoordbrug. Risico’s worden al jaren overmatig op het bordje van bouwers gelegd, is de communis opinio in de bouw. “Wat zijn ze aan het denken daar? Het is drie stappen achteruit en één vooruit. Eigenlijk ben ik verbaasd dat toch een partij zich inschreef.”
In hetzelfde medium noemt emeritus hoogleraar integraal ontwerpen aan de TU Delft Hennes de Ridder de gang van zaken rond de Van Brienenoordbrug ‘het zoveelste bewijs van onkunde bij Rijkswaterstaat’. “Het is een wonder dat er nog een aannemerscombinatie zo gek is geweest om zich in te schrijven. Ze hebben geluk dat het niet doorgaat. Werken voor een in verval geraakte, ondeskundige opdrachtgever is namelijk geen pretje”, aldus De Ridder in Cobouw.
Te riskant en te duur
Rijkswaterstaat zette de aanbesteding voor het renoveren van de bijna zestig jaar oude brug eind 2022 in de markt. Daarvoor diende zich dus maar één partij aan, een aannemerscombinatie bestaande uit Dura Vermeer, Mobilis en staalbouwer Hollandia. Volgens Rijkswaterstaat werd in de loop van het proces duidelijk dat de plannen te riskant en te duur waren. Daardoor besloot de dienst de aanbesteding te stoppen en een nieuwe, in een andere vorm, voor te bereiden. Dat plan moet komende zomer klaar zijn.
Ondertussen wordt de brug al lange tijd frequent gemonitord door Rijkswaterstaat. De uitvoeringsorganisatie geeft aan dit al op zo’n manier te doen dat uitbreiding daarvan niet nodig is in de komende tijd. Zo vindt vier keer per jaar een inspectie van de constructie plaats, is er eveneens vier keer per jaar regulier onderhoud, is er één keer per jaar een FIT-test, wordt wekelijks het houten dek geïnspecteerd en vindt meerdere keren per jaar een visuele schouw plaats. Op die manier moet de veiligheid gegarandeerd worden. De uitgebreide monitoring leidde in februari tot de ontdekking van een scheur in de stalen constructie van de brug en het uitvoeren van een herstelreparatie. Ook in het hemelvaartweekend (9 t/m 12 mei) staan herstelwerkzaamheden gepland.
Herstelwerkzaamheden
Rijkswaterstaat erkent dat de kans op storingen door het uitstel van de renovatie toeneemt. “In toenemende mate zullen herstelwerkzaamheden moeten worden uitgevoerd aan de brug of onderdelen preventief moeten worden vervangen”, laat een woordvoerder weten. “In het uiterste geval zal dit leiden tot het afsluiten van rijstroken en toepassen van snelheidsbeperkingen.” Rijkswaterstaat zegt ernaar te streven om de duur van de periode tot aan renovatie zoveel mogelijk te beperken. Desondanks is de verwachting dat het vernieuwen van de brug pas in 2030 kan beginnen.
