Deze transitie is niet de eerste uitdaging waar Wilko Maas, verantwoordelijk voor alles wat transport aangaat, in de tijd dat hij bij Jumbo werkt voor staat. Na de overname van winkelformules C1000 en Super de Boer negen jaar terug was hij verantwoordelijk voor het stroomlijnen van de verschillende wagenparken. En de afgelopen jaren explodeerde de home delivery service, die in 2016 was opgezet. Het gevolg was een enorme groei van de bestelwagenvloot naar 650 eenheden. Nu ziet hij zijn functie veranderen van vloot- naar transitiemanager. “Al die jaren dat ik in de branche werk, tanken we diesel en praten we over pk’s en koppel. Straks gaat het alleen nog over vermogens en beschikbaarheid.”
Ervaring opgedaan
Om toe te werken naar de emissievrije bevoorrading van de 722 supermarkten in Nederland en België zet Jumbo in op voertuigen met een stekker. Met de komst van een DAF CF electric ruim vier jaar geleden en een Scania BEV vorig jaar zijn de eerste stappen gezet. “Het verschil tussen de eerste en de tweede generatie is gigantisch”, vertelt Maas over de ervaringen die tot nu toe zijn opgedaan. “De actieradius is groter, het verbruik is lager en mede daardoor is ook de bereidheid van chauffeurs toegenomen. Toen we in 2018 startten met het project, waren we bang dat we regelmatig stil zouden komen te staan met storingen. In de praktijk blijkt dat helemaal niet het geval.”
Toch leven er bij Maas en zijn team nog veel vragen. Met name over het opladen van de voertuigen, wat een compleet andere manier van plannen met zich meebrengt. “Er komt een nieuwe dynamiek bij: batterijmanagement. Hoe vol zit de accu en kan de volgende rit nog gemaakt worden? Waar blijft de chauffeur in de tussentijd? In het routeschema moeten we laadmomenten inbouwen en hier moeten we aan de voorkant van het proces al rekening mee houden. Gelukkig wordt dit, naarmate de actieradius groter wordt, steeds makkelijker.”
"onze ambitie is om voor 2030 40% van de dieselvloot te vervangen"
Enorm onderschat
Om de schappen gevuld te krijgen, heeft Jumbo dagelijks 600 trucks op de weg. Daarvan is ruim een derde eigen vervoer. Om de instroom van meer elektrische voertuigen mogelijk te maken, richt Jumbo zich eerst op het uitbreiden van de stroomcapaciteit en het inrichten van laadpleinen. “De stroombehoefte die de hele transitie met zich mee brengt, onderschat iedereen enorm”, zegt Maas. “Als we alle dieseltrucks die in Veghel gestationeerd zijn vervangen door elektrische, heeft Jumbo meer stroom nodig dan 10.000 huishoudens bij elkaar.”
De vlootmanager legt uit dat de benodigde netcapaciteit verschilt per distributiecentrum en dat Jumbo prioriteit geeft aan de DC’s die winkels in milieuzones bevoorraden. Waar technisch mogelijk zijn de centra voorzien van zonnepanelen, maar de energie die daarmee opgewekt wordt, is hard nodig voor het koelen van de panden. “We zijn aan het aftasten wat er gebeurt op industrieterreinen en praten met gemeenten, brandstofleveranciers en investeerders over hun plannen. We ontkomen er niet aan om hierin samen op te trekken, want er zitten nog best wat haken en ogen aan deze transitie.”
Naast batterij-elektrisch heeft Jumbo ook een aantal hybride trucks in gebruik. Om versneld te elektrificeren in milieuzones, zou Maas er hiervan graag meer in gebruik nemen. “Het voordeel is dat je emissievrij kunt rijden wanneer dat nodig is, zonder op actieradius te hoeven inleveren. We hebben hier de afgelopen jaren hele goede ervaringen mee opgedaan. Helaas erkent de overheid hybride voertuigen niet als zero-emissie en dat maakt het een lastige investering.”
Alles in één voertuig
In de tussentijd doet Jumbo er alles aan om de uitstoot tijdens het transport zoveel mogelijk te beperken, bijvoorbeeld door routes slimmer te plannen en beladingsgraden te optimaliseren. Met de komst van een control tower en een nieuw transport management systeem slaagt de supermarktketen er in het transport steeds efficiënter en minder milieubelastend te organiseren. Dat alle trucks zijn uitgerust met meerdere koelzones waarmee verschillende temperatuurstromen in één rit kunnen worden vervoerd, en chauffeurs waar mogelijk afvalstromen uit de winkels mee terug nemen, draagt hier ook aan bij.
Geen gedeelde stadshubs
Kijkend naar de toekomst ziet Maas, los van de transitie-uitdaging waar hij voor staat, niet veel veranderen voor Jumbo’s transportmanagement. In het terugbrengen van vervoerstromen door gedeelde stadshubs gelooft hij niet. “Dat kan interessant zijn voor pakketbezorgers, maar wij rijden met volle trailers naar de winkels. Het heeft niet veel zin om die lading eerst over te hevelen op een aantal kleinere voertuigen. Los van milieu leg je dan ook meer druk op het stadsverkeer.”
Maas sluit af met een duidelijk uitspraak: “Links- of rechtsom, transport zal duurder worden. Met de ervaringen die we hebben opgedaan, en kijkend naar de kosten van een elektrisch rijden vandaag de dag, is dat een ding wat zeker is.”
Lees ook: Zero-emissie zones zijn lachwekkend
