Als Director Terminals & Distribution Benelux & France is Claes verantwoordelijk voor de veiligheid van onder andere het laden van tankwagens bij terminals. In die landen gaat het in totaal om achttien overslagplaatsen. Bij iedere terminal komen dagelijks honderden vrachtwagens om benzine en diesel te laden. Die is bedoeld voor tankstations, scheepvaart, industrieën en landbouw. In België zijn er jaarlijks zo’n 135.000 truckbeladingen en in Nederland 110.000. In de tankauto’s gaan twee producten: benzine en diesel. Het vlampunt bij diesel ligt op 61 graden. Dat van benzine begint op -45 graden.

Boem

Eén vonk in de buurt van benzinedampen in combinatie met zuurstof en het effect is: boem. Een explosie en brand. “Doordat onder andere chauffeurs dagelijks omgaan met gevaarlijke stoffen, kan het zijn dat ze niet
meer beseffen dat de risico’s van die stoffen groot zijn”, verklaart Claes. Ongeveer een jaar geleden besloot hij
bijeenkomsten te gaan organiseren over veiligheidsbewustzijn. Hij had de cijfers over incidenten bij de terminals namelijk eens goed tegen het licht gehouden en was bepaald niet blij met wat hij zag: onder andere twee grote
gebeurtenissen die ternauwernood goed waren afgelopen. Het doel van de sessies is dan ook om het werk rondom de terminals een veiliger karakter te geven.

Geen taboes

Hij nodigt de gehele supply chain uit om te komen praten: alle transportbedrijven die zorgen voor vervoer van benzine en diesel in tankwagens, hun opdrachtgevers, klanten en concurrenten van VARO, die beschikken over
hun eigen terminals.

Een interessant gezelschap, want een aantal is keihard concurrent van elkaar. “Dat realiseer ik me heel goed”, zegt Claes. “Daarom heb ik direct bij het begin spelregels op tafel gelegd: ‘In deze sessies is geen ruimte voor concurrentie, er zijn geen taboes en we gaan respectvol om met elkaar’.”
Bij de eerste bijeenkomst zitten twaalf mensen om tafel. “Nou ja, alleen de tafel zelf ontbreekt”, lacht de directeur. “Daardoor voelt het voor iedereen extra ongemakkelijk.” Grappend: “Dan krijg je een soort coachingsessiesfeer. En dat is ook de bedoeling, want ik wil goede resultaten boeken.”

Incidenten groeien

Hij zet die dag op een rijtje waarom hij de deelnemers heeft uitgenodigd: het aantal incidenten groeit. Maar dat is nog niet alles: ze volgen sneller op elkaar en de ernst ervan wordt groter. Hij presenteert de cijfers. Volgens zijn gegevens hebben in ruim twee jaar, tot 5 september 2022, op alle locaties in totaal 52 incidenten plaatsgevonden. En de helft werd door de veroorzaker, de chauffeur, niet gemeld bij de terminal, ook al is dat
verplicht. Daarbij gaat het om kleine spills van benzine of diesel: minder dan vijf liter die uit een tank stroomt. In zeven gevallen van de 52 wordt als oorzaak expliciet ‘verkeerde handeling chauffeur’ genoemd.

Lees ook: "Veiligheid is onze filosofie"

27 gevallen werden gelukkig wel door de chauffeur gemeld bij de terminal. Daarvan waren er maar liefst elf direct gelinkt aan het te veel (willen) laden in de tankwagen! Dit is een pijnpunt bij Claes. Tankwagens zijn namelijk uitgerust met een overvulbeveiliging. “Dat is een veiligheidsinstrument, net als een airbag in een auto. Je mag een tankwagen maximaal voor 95% vullen. Maar als de tank voor 98% gevuld is, moet de voeler gaan werken als
noodrem. Het is geen operationeel instrument dat is bedoeld om het laden te stoppen!”

STROMENDE BENZINE

Een incident waarbij 4.700 liter vrijkomt op de laadstraat. In de opvolging van het
incident begeven de chauffeur, de operators en een contractor zich in de stromende
benzine. Dit leidt tot potentieel levensbedreigend gevaar voor alle aanwezigen op de
terminal.
Restlading vergeten

Toch vullen veel chauffeurs te tank te vol en gebruiken ze het veiligheidssysteem als ‘rem’, en daar komen problemen van. Bovendien levert het gevaar op. Als je brandstof laadt, moet je namelijk traag eindigen om de
installatie te beschermen. Als een chauffeur bijvoorbeeld vergeet dat er nog een restlading in de tank zat, stroomt de brandstof nog op te hoge snelheid als de overvulbeveiliging aan de rem trekt. Met als gevolg dat er vloeistof uit de tank komt: spill. Bovendien werkt de voeler niet in 100% van de gevallen. De sessie gaat verder: “Omdat veiligheid voorop staat, leg ik het probleem aan jullie voor. Mijn doel is namelijk om kennis te delen en best practices aan elkaar door te geven. Dus: wat doe ik zelf en wat doen anderen?” De eerste bijeenkomst begint enigszins moeizaam. Moeten de deelnemers wennen?

Levenslang verbod

De tweede sessie, begin dit jaar, zijn er al resultaten geboekt. De trend de laatste maanden gaat weer min of meer in de goede richting, meldt Claes de deelnemers voorzichtig. Dat is goed, maar maakt de bijeenkomsten niet minder belangrijk. Tegelijkertijd hebben twee chauffeurs namelijk een levenslang verbod op laden aan hun
broek gekregen. En dat wil je helemaal niet. “We hebben ons sanctiebeleid moeten aanscherpen naar aanleiding van de vele incidenten. Dat passen we toe wanneer de chauffeurs de regels en/of de laadprocedures niet volgen.” Inmiddels vinden de deelnemers aan de veiligheidsbewustzijnsessies het steeds makkelijker om hun eigen ervaringen en (goede) praktijken te delen.

Binnenkort staat de vierde bijeenkomst voor de deur en Claes is hoopvol. “Het ijs is gebroken en ik ben blij dat de stakeholders willen meedenken. Ook het aantal meldingen is toegenomen (vooral van VARO zelf). En de incidenten lijken minder ingrijpend, maar dat is een gevaarlijke uitspraak.” Hij is hoopvol voor de toekomst. Meer
veiligheid betekent immers ook minder kosten en minder schade aan het milieu, niet te vergeten. “Ik mis wel nog steeds een paar stakeholders aan tafel: zij reageren niet op mijn uitnodigingen, maar ik geef niet op.”