De overheid wijst met de MONO-campagne al sinds 2018 op de gevaren van digitale afleiding achter het stuur. Onderweg 'Mij nie appen!', is de boodschap vorig jaar om het gebruik van de mobiele telefoon achter het stuur te verminderen.

Transportverzekeraar TVM startte in 2021 een veiligheidscampagne om onderweg het juiste, veilige appmoment te kiezen. Bestaat de indruk dat die campagnes hebben geholpen? Volgens Postma, die bij de ontwikkeling van beide campagnes betrokken was, zijn er hierdoor meer ondernemingen en chauffeurs zich bewust van het risico van afleiding achter het stuur.

“Dat zien we terug in de vorm van verbetering bij de schadecijfers. Daar helpen deze campagnes bij. Ze vergroten de bewustwording van het risico en veranderen het gedrag. Ik merk dat bedrijven en chauffeurs er open voor staan en begrijpen dat de mobiele telefoon tijdens het rijden een risico vormt. Bedenk maar dat een chauffeur van een vrachtauto die 89 km per uur rijdt en die drie seconden op zijn telefoon kijkt gedurende zo’n 75 meter niet op de weg let…. Ook is er uit de campagnes voortgekomen dat bedrijven vaker een urgentielaag in de communicatie inbouwen. Als een boodschap echt belangrijk is, dan is het beter om geen app te sturen, maar te bellen. Bij een dringende boodschap sturen bedrijven ook vaak een bericht via de boordcomputer naar de chauffeur, zodat hij of zij de volgende afslag neemt en op een parkeerplaats contact opneemt.”

Ed Postma, Senior Adviseur Preventie en Risicobeheer bij TVM verzekeringen: “De telefoon gebruiken onder het rijden moet je niet willen.”

Ook gericht op afzenders

Ondanks het risico haal je de telefoon niet weg, erkent Postma. “Zeker niet bij de jongere generatie die ermee opgegroeid is. Voor chauffeurs is de telefoon hét communicatiemiddel met collega’s, de planning, de leidinggevende en de familie. Die vormt het contact met de buitenwereld. Maar verstandig is het om je telefoon niet te gebruiken tijdens het rijden. Dat is ook het doel van de TVM-campagne. Beter is het om een #appmoment te kiezen op een veilige locatie, bijvoorbeeld op een parkeerplaats.”

“De campagnes zijn niet alleen gericht op verkeersdeelnemers, maar ook op de afzenders van whatsapp berichten. Zo is het goed als mensen zich realiseren dat zij wellicht beter geen appje kunnen sturen als zij weten dat chauffeurs aan het rijden zijn, maar elkaar bereiken op momenten dat dit kan. Die boodschap brachten wij onder meer aan de partners van de chauffeurs tijdens een chauffeursbijeenkomst”, zo herinnert Postma zich, die onder meer chauffeurscafés bezocht heeft om de campagne onder de aandacht te brengen.

Lees ook: Volvo maakt muziekvideo om verkeersveiligheid te bevorderen

Ongevallen

De campagnes moeten ongelukken voorkomen. Want de impact van een ongeval is immens. “Het risico op een ongeval door afleiding is vier keer zo groot. Die afleiding komt niet alleen door de mobiele telefoon, maar ook door de boordcomputer of de navigatie. Aan boord van een vrachtauto zit nogal wat apparatuur tegenwoordig. Ook heeft de telefoon nog eens allerlei apps die de aandacht kunnen trekken van de bestuurder. En dat is soms heel verleidelijk. Daarom leg ik zelf mijn telefoon ook wel in de kofferbak om niet te reageren tijdens het rijden”, zo vertelt Postma.

“Behalve het letsel en het menselijk leed zijn ook de kosten voor een bedrijf groot, als de vrachtauto hierdoor stil komt te staan. Als ondernemer heb je lang nodig om die kosten terug te verdienen.”

Er zijn geen cijfers over ongelukken waarbij de mobiele telefoon in het spel is. “Hoewel bij een ongeval de politie ook de telefoon in beslag neemt, is de bewijsvoering vaak lastig”, zo geeft Postma aan. “Een chauffeur zal dat niet ronduit aangeven. Overkomt een chauffeur een ongeval terwijl hij of zij de telefoon niet-handsfree gebruikt, dan is strafvervolging van de chauffeur mogelijk en niet zijn werkgever, als deze laatste er alles aan heeft gedaan om het gebruik van de telefoon tijdens het rijden terug te dringen. Daarom is het goed om binnen een bedrijf voorlichting te geven over het gebruik van de telefoon onderweg en hierover afspraken te maken en regels op te stellen, bijvoorbeeld in een bedrijfsreglement.”

Aandacht voor de mobiele telefoon zou onderdeel moeten zijn van een veiligheids- en preventiebeleid van bedrijven. Postma kan helpen dit op te zetten. Voor minder schade en meer veiligheid op de weg heeft TVM hiervoor praktische en preventieve tips en adviezen opgesteld. De meest voorkomende schades bij transportbedrijven worden zo teruggedrongen.

Handige tips

1.      Maak vanuit een statement (via een brief, posters, mail, bijeenkomst) melding van het gevaar van het gebruik van de smartphone tijdens het rijden.
2.      Geen bericht is goed bericht. Maak afspraken welke berichten urgent zijn en hoe met spoedgevallen om te gaan. Maak concrete afspraken tussen planners en chauffeurs over bel- en contactmomenten. Wanneer wel en niet.
3.      Een chauffeur kan sociale druk voelen om vooral altijd en overal bereikbaar te zijn. Een AutoModus-app die automatisch antwoord geeft als de ontvanger onderweg is (“nu even niet, ik ben aan het rijden”) kan bijdragen aan de rust in de cabine.
4.      Leg de afspraken over telefoongebruik officieel vast, dat voelt minder vrijblijvend. 

Effect van boetes

Of boetes helpen het gebruik van de mobiel tijdens het rijden terug te dringen, betwijfelt hij. “Je ziet dat er veel chauffeurs worden beboet bij controles met de touringcars. Nieuwe camera’s op viaducten kunnen ‘zien’ of iemand een telefoon in zijn hand heeft. Maar ik weet niet of een boete voldoende is. Ik sprak laatst een chauffeur die twee keer hiervoor was bekeurd. De eerste boete had dus geen effect gehad. Meer pijn doet het controlebeleid in een deel van België waar een chauffeur zijn rijbewijs acht dagen kwijt is voor bellen of appen achter het stuur. Dat is heel rigoureus.” Veel zakelijke telefoons zijn tegenwoordig handsfree. Daarnaast zijn er natuurlijk ook verschillende apps en technische hulpmiddelen die het telefoongebruik achter het stuur terugdringen. Zo hebben veel telefoons een niet storen-functie bij het gebruik van AutoModus. Er zijn ook oplossingen die de telefoon tijdens het rijden uitschakelen, of de werkgever een signaal sturen bij het gebruik van de mobiel (safedrivepod).