Investeren in robots of mensen?

Het personeelstekort is nog steeds één van de belangrijkste knelpunten in magazijnen, net als in veel andere sectoren. Zo ondervindt 44% van de bedrijven in transport en logistiek het personeelstekort als een belemmering bij de bedrijfsactiviteiten. Dit is een cijfer voor de hele sector en niet specifiek voor magazijnen. Daar werken voornamelijk logistiek of magazijn medewerkers. Het aantal vacatures hiervoor in februari van dit jaar is iets afgenomen ten opzichte van vorig jaar. Toch was het met 9.582 vacatures nog altijd heel hoog. Deze cijfers zijn afkomstig van de sectormonitor over het 4e kwartaal van 2022 van Sectorinstituut Transport en Logistiek (STL).

De aandacht voor nieuw en bestaand personeel zal in de logistiek dan ook steeds belangrijker worden. Daarbij is de rol van leidinggevenden bij magazijnoptimalisatie cruciaal, zo is te lezen in een whitepaper van evofenedex over divers personeel in het magazijn. Uitdagingen door het aannemen van buitenlandse medewerkers, de man-vrouwverhouding of een jong talent dat een team met ouderen moet aansturen, komen vaak voor. Een succesvol logistiek bedrijf verandert mee met de diversiteit van magazijnmedewerkers. In bijgaand kader staan tips over de omgang met vaste en flexibele arbeidskrachten, leeftijds- en taalverschillen.

Robots zijn gemeengoed

Een oplossing voor het personeelstekort kan worden gezocht in technologie. De laatste tien jaar zijn robots meer en meer gemeengoed geworden in magazijnen. Ook in de toekomst zal robotisering een grote vlucht nemen, verwacht Jeroen van den Berg, die bedrijven helpt hun magazijnen te optimaliseren. “Ondernemers die willen groeien met warehouse-activiteiten, lukt dit vaak niet met harder werken. Daar zullen zij technologie voor in moeten zetten, zoals software of robots."

"Van een robot is sprake als het om zelfsturend materieel gaat, dat wordt ingezet om een taak van mensen over te nemen. Vaak gaat het bij robotisering om werk met een hoog repeterend gehalte. Door het toegenomen online shoppen is dit in een stroomversnelling terecht gekomen. Met robots kun je veel uren besparen, die ook vaak in de avond of nacht vallen. Zij nemen werk van mensen over of worden ingezet in combinatie met hen. Maar de mens blijft altijd nodig voor complexere klussen”, zei Van den Berg tijdens een webinar in het kader van de Week van de digitalisering, georganiseerd door TLN, evofenedex en Beurtvaartadres.

Investering terugverdienen

Bij robotisering gaat het bijvoorbeeld om het werk van de heftruckchauffeur. Dat zal in de toekomst steeds vaker worden gedaan door een robot. Dat geldt ook voor de orderpicker die langzaam maar zeker verdwijnt uit het magazijn. Het inzetten van robots is aantrekkelijk als binnen een bepaalde tijd de investering kan worden terugverdiend.

Uiteraard verdient een investering in robotisering zichzelf sneller terug als je te maken hebt met een grote logistieke afdeling met veel personeel. Zo was Van den Berg bij een project van tien miljoen euro betrokken waarbij in drie jaar tijd de investering zou worden terugverdiend. “De grootste besparing kan worden bereikt als robots slimmer werken om processen te verbeteren. Daar worden in de toekomst nog stappen in gemaakt”, verwacht hij.

Volgens de adviseur is er bij robotisering inmiddels sprake van beproefde systemen waar bedrijven ervaring mee hebben opgedaan, en die werken. “Zo bestaan onbemande voertuigen al zo’n 20 jaar. Uiteraard zijn deze verder ontwikkeld en verbeterd. Een ander voorbeeld zijn inpakmachines die veel arbeidsintensief repeterend werk overnemen van mensen. Ook in het midden- en kleinbedrijf kom je die robots steeds vaker tegen. Strategisch gezien is het een slimme investering. Steek je geld in robots of in mensen?”

Om die vraag goed te beantwoorden, moet een ondernemer wél een langetermijnvisie hebben. “Wie denkt dat hij zijn investering in robots binnen twee jaar terugverdient, moet er niet aan beginnen. Voor een dergelijk systeem echt staat, ben je al een jaar verder. Een ondernemer moet dus echt vooruit kijken om die stap te maken. Ook ondernemers met middelgrote magazijnen en intensieve processen kunnen denken aan robotiseren. Eerste stappen zijn zelfrijdende heftrucks, inpakmachines, AGV’s (automated guided vehicles) en voor wie meer pickvolume heeft bijvoorbeeld een AutoStore of een ander gerobotiseerd picksysteem.”

Lees ook: Kruitbosch installeert opslag- en orderpicksysteem Autostore

Veiligheid eerst

Naast robotisering krijgt veiligheid steeds meer prioriteit in magazijnen. Ook hier geldt dat veel informatie over veiligheid in de hele sector transport en logistiek gaat en niet specifiek in magazijnen. In de arbeidsmarktrapportage van STL noemt 37% van de werkenden in de sector botsingen of aanrijdingen het belangrijkste gevaar in hun werk (gehele beroepsbevolking: 7%). Bij twee op de drie arbeidsongevallen met een voertuig is een hefvoertuig betrokken (cijfers over 2021). Hoewel in kleinere bedrijven gemiddeld genomen de meeste slachtoffers van arbeidsongevallen vallen, gaan zij vaak pas met veiligheid aan de slag als hen een boete boven het hoofd hangt, zo leert de ervaring. STL wijst hierbij op het belang van een goede RI&E. STL heeft verder allerlei toolboxen ontwikkeld om veilig en gezond gedrag te stimuleren. Dit zijn korte online trainingen over allerlei onderwerpen, zoals over veilig gedrag in het magazijn en het werken met een heftruck.

In het najaar start STL de pilot Magazijnmeesters om het veiligheidsbewustzijn onder alle medewerkers bij logistieke bedrijven te verhogen. Oók de medewerkers die sporadisch in het magazijn komen. Bij hen komen namelijk de meeste ongelukken voor. Een deelnemend bedrijf reserveert één dag die helemaal in het teken van veiligheid komt te staan. Onder begeleiding van een veiligheidsdeskundige heeft het bedrijf aan het eind van de dag concrete verbeterpunten om veiligheid de norm te maken in het magazijn. In de zes maanden na deze dag ontvangt het bovendien begeleiding vanuit STL om de tips en adviezen stapsgewijs en structureel door te voeren.

Kosten beparen

Ondernemersvereniging evofenedex constateert ook een toenemende aandacht voor veiligheid in magazijnen. Volgens de organisatie heeft dit te maken met de Code Gezond en Veilig Magazijn die samen met BMWT (brancheorganisatie van importeurs en fabrikanten van werkmaterieel) in 2016 is gelanceerd, waar al meer dan 5.000 boekjes van zijn uitgegeven. Maar het blijkt ook uit de groeiende belangstelling voor de jaarlijkse prijs Veiligste Magazijn van evofenedex. Hoewel veel bedrijven denken dat veiligheid alleen maar geld kost en een effectieve veiligheidsaanpak uitstellen vanwege de vermeende hoge kosten, kunnen zij juist kosten besparen door gezond en veilig werken. Als er aandacht uitgaat naar veiligheid, zijn er minder schades en minder verzuim en worden er minder fouten gemaakt.

Evofenedex heeft een ook whitepaper samengesteld over veiligheid en efficiency. Om de veiligheid in een bedrijf te verhogen kan een veiligheidsscan worden uitgevoerd. De BMWT Magazijn Veiligheid Scan geeft bedrijven inzicht in de veiligheidsrisico’s bij hotspots in het magazijn, op het bedrijfsterrein én met betrekking tot materieel (interne transportmiddelen en arbeidsmiddelen). Op het gebied van veiligheid onderscheidt BMTW 3 componenten die met elkaar samenhangen: de machine (techniek), de mens (gedrag) en de werkomgeving (proces).

Lees ook: Krapte op de arbeidsmarkt houdt aan