Kiezen voor spiegels of camera’s?

De achteruitkijkspiegels op vrachtwagens hebben een hele transformatie ondergaan. In de afgelopen decennia werd de eenvoudige beugel met daaraan de spiegel vervangen door steeds grotere, gestroomlijnde kunststof behuizingen, die twee spiegels bevatten. Dat zijn een hoofdspiegel en een bollere versie waarin de oplegger goed te zien is in bochten.

Hoewel die grote, elektrisch verstelbare en verwarmde spiegels uitstekend zicht naar achteren bieden, hebben ze ook een nadeel. Ze belemmeren het directe zicht naar de zijkanten, wat een grote dode hoek tot gevolg heeft. Met name aan de rechterkant is dat soms extreem, vooral in combinatie met de A-stijl van de cabine. Bij sommige merken kun je daar niet tussendoor kijken en dan ontstaat er een grote dode hoek. Daarnaast vormen die grote ‘olifantsoren’ aan de cabine een hindernis voor de stroomlijn. Hoe mooi en gestroomlijnd ze ook zijn vormgegeven, ze verstoren de luchtstroom op het meest kritische punt van de cabine, namelijk de hoeken.

Lagere luchtweerstand

Als eerste was dat voor Mercedes-Benz reden om de spiegels in te wisselen voor camera’s. Dat was in 2018 met het zogenoemde Mirrorcam-systeem dat als optie wordt geleverd. Sindsdien heeft Mercedes al een tweede generatie geïntroduceerd, waarbij de camera’s minder ver buiten de cabine uitsteken. Na Mercedes volgde MAN met het OptiView-systeem en DAF met het Digital Vision System. Deze drie zien we nu al veelvuldig rondrijden, en inmiddels heeft Iveco voor het 2024-model van de S-Way ook een camerasysteem getoond, net als Volvo met de FH Aero-generatie. Twee jaar geleden presenteerde Scania eveneens een dergelijk systeem dat niet boven de deur, maar onder de zijruiten geplaatst was. Dit systeem is nooit in productie genomen.

Toch lijkt het slechts een kwestie van tijd dat ook Scania en Renault Trucks camera’s gaan aanbieden. Belangrijkste reden daarvoor is een verlaging van het brandstofverbruik met rond de 1,5% door de lagere luchtweerstand en daardoor een betere Vecto-score. Dat laatste wordt steeds belangrijker, want Europese tolsystemen worden daarop gebaseerd.

Lees ook: Aerodynamische truck is paradepaardje

Even wennen

Voor chauffeurs is het erg wennen om met camera’s te rijden. Overdag op de snelweg is het geen probleem, maar wie in het donker achteruit een boerenerf op moet heeft toch een uitdaging. Dat heeft er vooral mee te maken dat het beeld op een monitor twee- dimensionaal is, terwijl dat in een spiegel drie- dimensionaal is. Vooral de inschatting van diepte en afstand is daardoor erg wennen op een monitor.

Toch heeft het ook enorme voordelen. Wie bijvoorbeeld in donker rijdt in vies weer, met sneeuw en ijs heeft namelijk een vele malen beter beeld op de monitors dan in een conventionele spiegel. Wij hebben dat zelf geconstateerd tijdens een rit met een Actros met Mirrorcam door een winters landschap in Zweden. Het beeld bleef kraakhelder, en drupjes vocht verdwenen als sneeuw voor de zon door de verwarmde lensjes. Het contrast met conventionele spiegels kon bijna niet groter. Dan moet de chauffeur namelijk niet alleen door een vieze zijruit in een natte spiegel kijken, in het donker reflecteert die zijruit ook nog eens het dashboardlicht.

Andere voordelen van de camerasystemen zijn hulplijntjes die aangeven waar de achterkant zich bevindt en de ‘panning’ functie. Daarbij draait het camerabeeld mee in de bochten, waardoor de oplegger keurig in beeld blijft. Een functie die met een spiegel niet bestaat, maar daar zorgde het meebewegen van het hoofd van de chauffeur voor dat effect. Een ander voordeel is dat de chauffeur vanuit zijn bed, zelfs met gesloten gordijnen mee kan kijken met wat er zich rond zijn combinatie afspeelt. Lading- of brandstofdieven kunnen hierdoor eenvoudig betrapt worden. Overigens kunnen die beelden niet worden opgeslagen, en dat is jammer.

Het grootste voordeel van een camerasysteem is echter de veel kleinere dode hoek. Het directe zicht van de chauffeur neemt enorm toe als die grote spiegelhuizen verdwijnen. Daarbij moet gezegd worden dat de nieuwe spiegels van DAF en Volvo zodanig zijn vormgegeven dat ze al veel minder zicht wegnemen, maar helemaal zonder spiegels is gewoon nog beter.

Helemaal spiegelloos

Bij de meeste merken geldt dat alleen de hoofdspiegels gedigitaliseerd zijn. De verplichte dode-hoek spiegel aan de voorkant en de trotoirspiegel zijn dan ook nog aanwezig. Alleen bij DAF en MAN leveren af- fabriek een truck waar helemaal geen spiegels meer op zitten. Daarbij worden zowel de dode hoek spiegel als de trotoirspiegel vervangen door een dode hoek camera op de rechter hoek van de cabine. De beelden daarvan worden bij DAF getoond op een extra monitor in de cabine. Bij MAN wordt het beeld getoond op het scherm van de navigatie. Dat laatste is overigens niet handig als je in de stad tegelijkertijd je route aan het volgen bent.

Twee lenzen en infrarood

De meeste merken werken met één camera aan elke kant. Dat beeld wordt dan digitaal getoond als hoofd- en als trailerspiegel. Bij MAN zijn er twee camera’s aan elke kant, waarbij het beeld afhankelijk van de snelheid anders getoond wordt. Langzaam rijdend is er een rand onder- en aan de linkerkant (linker monitor) waarin een breder beeld getoond wordt. Dat vervormt wel enigszins, en bij hogere snelheden wordt het één beeld. Het nieuwste is het systeem van Volvo, waarbij aan beide kanten ook twee camera lensjes zijn ingebouwd, met bovendien een infrarood camera. Merkwaardig genoeg moet die infrarood functie manueel aan worden gezet als het donker is. Dat zou automatisch moeten werken, maar wellicht komt dat nog.

Standje leesbril

Tijdens onze eerste ervaringen met dat nieuwe Volvo systeem waren we onder de indruk van de beeldkwaliteit. De uitdaging is namelijk om de linker monitor, die vlak voor de chauffeur zit een scherp beeld te laten vertonen. Vooral voor wie een leesbril draagt is dat lastig, want die monitor zit erg dichtbij. De focus moet dan steeds van veraf kijken door de voorruit naar een korte afstand. Bij sommige merken is dat lastig, maar Volvo lijkt dat probleem opgelost te hebben bij de nieuwste generatie.

Conclusie

De conclusie is dat er prima aan de camera’s te wennen valt, als een chauffeur een vaste auto heeft. Wie dat niet heeft, en dus regelmatig moet wisselen tussen spiegels en camera’s heeft een uitdaging. Verder zijn de camera’s naar onze mening minder geschikt voor bijvoorbeeld kippers die offroad rijden. Door de slechte inschatting van diepte kunnen er gevaarlijke situaties ontstaan. Daarbij komt dat de aerodynamische eigenschappen van een kipper meestal niet de eerste prioriteit hebben.

Tekst: Iep van der Meer